Светата река Јордан ја сушат човечки раце: Дали потребата за вода конечно ќе доведе до мир или понатамошен конфликт?

Реката Јордан, која минува низ Блискиот исток 251 километар, е значајна, дури и света, на неколку нивоа. Ја формира природната граница на Израел, односно Палестина со Јордан, се влева во Галилејското Море, а потоа се тече на југ каде што конечно се влева во Мртвото Море.

Таа е од особено значење за верниците од еврејска, христијанска и исламска вера, бидејќи во Библијата се споменува како река што ја преминале Евреите за да влезат во Ветената земја, а потоа и како река во која Јован Крстител го крстил Исус. Исто така се споменува како место за чуда, а до неодамна многу аџии патувале на исток за самите да се крстат во неа.

Денешниот изглед на реката Јордан е само сенка на тоа што беше некогаш. Протокот на реката се проценува дека е најмалку 60% посиромашен отколку што бил до 20 век. Некогаш богата со вода, денес на некои места се гледаат само траги: ширина малку повеќе од десет метри, со нова „максимална“ длабочина од скромни пет метри. Буквално можете да ја прескокнете на некои места – и ќе бидете згрозени да стоите во неа. Што се случи?

Срамота од библиски пропорции

Во 1964 година, Израел започна со изградба на брана за пренасочување на водата од Галилејското Море до државниот резервоар за вода и на крајот ја презеде воената контрола врз областа богата со подземни извори на вода. Јордан и Сирија ги подигнаа своите акумулации и канали за да ја пренасочат водата од реката Јармук на север, инаку голема притока на реката Јордан.

Повеќе од половина од водата на реката сега се користи за зголеменото население и тие се соочени со обвинувања за непотребно складирање на резерви и потрошувачка на вода, а властите ја префрлаат вината кон глобалното затоплување и се поголемиот број бегалци.

Поради израелската контрола врз делови на Западниот брег, на Палестинците им се одбиени извори на вода на нивна територија. Водата што пристигнува во одредени временски интервали „љубоморно“ се чува во буриња на зградите и внимателно се дистрибуира.

Процесот на сушење (но и загадување) на реката е забрзан во последниот половина век, за што предупредуваат научниците во контекст на сушење на Мртвото Море, и рекордно ниското ниво на водата на Галилејското Море .

Мртвото Море веќе изгуби третина од површината, а водостојот опаѓа од година во година. Ова може само делумно да се „оправда“ со брзото испарување на водата од Мртвото Море – проблемот останува во намалениот волумен на вода од реката Јордан, но и употребата на морето од козметичката индустрија и хотелските комплекси во областа кои ја загадуваат областа.

Заеднички напори за општо добро – или?

Надежта лежи во здравиот разум, а тоа се млади луѓе, екологисти и научници од Палестина, Израел и Јордан, собрани во организацијата „Пријатели на Блискиот исток“. Исто како што реката не знае за граници, договори и конфликти, ниту тие се справуваат со тоа, туку работат заедно за да се најде решение. На овој начин, тие им даваат пример на другите дека само со заедничка работа може да се најде заедничко решение што ќе биде добро за секого.

Јордан не е единствената река, ниту единственото водно тело загрозено од таква опасност. Иронично е како ваква значајна река – и од религиозни и од практични човечки причини – е уништена од човечки раце. Симболично е исто така што изворот на животот и потенцијалната точка на обединување и заедничкиот напор да се зачува сега исчезнуваат пред нашите очи.