Еве што да направите ако вашите лични податоци завршат во рацете на хакери

Бидејќи имаме преместено добар дел од нашите животи во дигиталната област, се почесто се поставува прашањето како да ја заштитиме нашата приватност и приватноста на нашите податоци. И додека сè уште имаме одредена контрола врз податоците што ги споделуваме, немаме голема контрола врз податоците што им ги пренесуваме на други (на пример, компании или услуги, во замена за услуга).

Па, што да правиме ако податоците што доброволно сме ги предале на некој друг (банка, телеоператор, државен орган) паднат во рацете на сајбер-криминалците? Можеме ли некако да се заштитиме?

Агенција за заштита на лични податоци објави краток водич со совети до граѓаните што да прават доколку нивните податоци паднат во рацете на сајбер криминалците.

„Во случаи кога вашите лични податоци како име, телефонски број, е-пошта, OIB се во рацете на злосторник, треба да обрнете посебно внимание на е-поштата и пораките што ќе ги добивате бидејќи постои голема можност напаѓачот да се обиде да допрете до други лични податоци, како што се податоците од вашата банкарска картичка.“, предупредуваат од агенцијата.

Имено, како што потсетуваат, по безбедносните инциденти во кои личните податоци стануваат достапни на лица со непознати намери, се очекува зголемување на интернет измамите, како што е фишингот. Фишингот се однесува на онлајн измами во форма на лажни е-пошта што се чини дека биле испратени од легитимни организации (како банка или веб-локација за купување) што го наведуваат примачот да споделува лични, финансиски или безбедносни информации. На овој начин, измамниците добиваат пристап до кориснички имиња, лозинки или информации за кредитни картички. Ваквите е-пошта обично бараат од вас да го преземете приложениот документ или да кликнете на линкот.

Ако најдете таква сомнителна порака во вашето сандаче, не одговарајте на неа и не отворајте го прилогот. Не кликнувајте на линкот, туку внесете ја адресата во прелистувачот. Не одговарајте на пораки со кои бараат да им испратите банкарски PIN, лозинка или други строго доверливи лични информации.

Во зависност од податоците кои паднале во рацете на сајбер криминалците, граѓаните за секој случај треба да ги променат лозинките за интернет услугите и услугите што ги користат.

Исто така, доколку компанија, банка, телеоператор или некој друг ги извести дека нивните податоци се компромитирани, граѓаните дефинитивно треба да го задржат тоа известување – и дигитално и во хартиена форма (ако е можно). Имено, полесно ќе се докаже дека се работи за кражба на податоци и нивно неовластено користење доколку тоа има некакви негативни последици за нив (на пример, пријавување на разни служби, договорни услуги итн.).

За сите оние кои не се сигурни дали нивните е-пошта и лозинки паднале во рацете на сајбер-криминалците, постои релативно едноставен (но не сосема сигурен) начин за проверка.

Едноставно посетете ја страницата „Have I Been Pwned“ и проверете ги сите адреси на е-пошта што ги користат. Системот ќе ја бара адресата на е-пошта во познати бази на податоци кои станале јавни по сајбер нападите и ќе го информира корисникот во кои случаи неговата е-пошта е загрозена. Но, имајте на ум дека ова не е 100 проценти безбеден начин за проверка бидејќи постои можност адресата на е-пошта да е компромитирана од хакерски напад, но таа сè уште ја нема во оваа база на податоци.

Ако користите „Have I Been Pwned“ или на друг начин (известување од даватели на услуги, други корисници итн.) за да утврдите дека вашата е-адреса е компромитирана, треба да го направите следново:

Сменете ја лозинката за таа адреса на е-пошта во нова силна безбедносна лозинка.

Во сите онлајн услуги и услуги кои ја користат оваа адреса на е-пошта како корисничко име за најава (на пр. социјални мрежи, онлајн продавница итн.) креирајте нова посебна силна безбедносна лозинка за секоја од овие услуги

Доколку таа онлајн услуга или платформа ја нуди оваа функција, би било препорачливо да ја вклучите и опцијата за двојна автентикација.

И запомнете, доколку нешто изгледа предобро за да биде вистинито, најверојатно и не е вистиното.