Нова надеж за колонизација на Црвената планета: НАСА успева да произведе доволно кислород на Марс за да го одржи астронаутот стабилен со воздух неколку часа

Во иднина кога астронаути ќе слетаат на Марс, треба да се заблагодарат на уред со големина на микробранова печка, за воздухот што го дишат. Тоа е затоа што мала, златна коцка на роверот „Perseverance“ на НАСА произведе доволно кислород на Црвената планета за да го одржи човекот во живот, барем за некое време.

Севкупно, инструментот „MOXIE“ има направено 122 грама кислород откако слета на Марс во 2021 година – доволно за поддршка на астронаутот околу три часа и 40 минути.

Експертите мислат дека идните верзии на алатката испратена на Марс би можеле да складираат кислород за да ги одржат идните астронаути или да направат гориво за да ги вратат дома. Истрајноста и нејзините многубројни инструменти (вклучувајќи го и „MOXIE“) слетаа на Марс во февруари 2021 година по речиси седуммесечно патување низ вселената.

„MOXIE“ првпат произведе кислород во април 2021 година, а сега извади кислород од атмосферата на Марс вкупно 16 пати. Инструментот произведува молекуларен кислород преку паметен процес кој одвојува еден атом на кислород од секоја молекула на јаглерод диоксид што се пумпа од тенката атмосфера на Марс.

Додека овие гасови течат низ системот, тие се анализираат за да се провери чистотата и количината на произведениот кислород.

Во својата најефикасност, „MOXIE“ успеа да произведе 12 грама кислород на час со 98 отсто чистота или подобро, соопшти НАСА. Скромната златна коцка се покажа поуспешна отколку што очекуваа нејзините креатори на Технолошкиот институт во Масачусетс (МИТ), според вселенската агенција.

Како и да е, „MOXIE“ ја исполни својата должност и неговите операции сега завршуваат, иако матичниот ровер „Perseverance“ ќе продолжи да работи и моментално нема закажан датум за завршување.

„Импресивните перформанси на „MOXIE“ покажуваат дека е изводливо да се извлече кислород од атмосферата на Марс – кислород што може да помогне во снабдувањето со воздух за дишење или ракетно гориво за идните астронаути“, рече заменик-администраторот на НАСА, Пем Мелрој.

„Развивањето технологии што ни дозволуваат да користиме ресурси на Месечината и на Марс е од клучно значење за да изградиме долгорочно присуство на Месечината, да создадеме робусна лунарна економија и да ни овозможиме да ја поддржиме почетната човечка истражувачка кампања на Марс.
„MOXIE“ е изграден со материјали отпорни на топлина, како што е легура на никел и дизајниран да ги толерира температурите од 800°C  кои се потребни за да работи. Тенката златна обвивка гарантира дека нема да ја зрачи својата топлина и да му наштети на роверот, а идните верзии би можеле да бидат многу поголеми, способни да напојуваат лансирање ракета.

Сега мисијата на „MOXIE“ е завршена, научниците сакаат да изградат систем кој има генератор на кислород како „MOXIE“, но и уред кој може да го складира тој кислород.

Не само што имањето кислород на Марс би им овозможило на идните астронаути да дишат, туку би можело да го направи непотребно пренесувањето на огромни количини кислород од Земјата за да се користи како ракетно гориво за повратното патување.

Таквото следење на „MOXIE“ би можело да биде дел од програмата на НАСА „Artemis“, која подготвува мисии со екипаж на Месечината , но исто така ја поставува основата за мисиите на Марс. Американската вселенска агенција ќе испрати луѓе назад на површината на Месечината во 2025 година, иако нејзините мисии со екипаж на Црвената планета нема да се случат дури во 2030-тите.

Во меѓувреме, милијардерот претприемач Илон Маск мисли дека може да ја победи НАСА со испраќање летови со екипаж на Марс веднаш во втората половина на оваа деценија.