Како биле создадени овие мајсторски резби во индиските храмови кога дури ни ден денес некој не би се одлучил на ваков потег?

Во Индија има голем број храмови кои се вистински уметнички дела. Тие се восхитувачки поради своите резбани колони, ѕидови и тавани со сложени орнаменти. Понекогаш резбата е толку фантастична што е тешко да се замисли како воопшто била изведена. Да разгледаме неколку примери.

Како е можно да се изрежат такви сложени детали на куполата од таванот во внатрешноста на храмот? Ова не е обичен барелјеф, туку резба со тенки елементи, ливчиња, вдлабнатини и криволиниски отвори кои навлегуваат длабоко во каменот под агол. Ако се размисли логично, сето ова го правеле мајстори, работејќи под таванот со едноставни алатки.

Дури и со современи алатки како електрични машини за сечење, шмиргли и други слични инструменти, малкумина би се осмелиле да преземат таков предизвик. Во нашево време речиси никој не знае како да го направи ова.

Често се слуша објаснување дека мајсторите имале многу време. Се зборува дека за една работа трошеле децении. Но, се поставува прашањето: кој ги издржувал за време на толку долг процес? Во Индија не постоеле робови, а платата за такво мајсторство сигурно била висока. Долгогодишно чекање на завршување на работата не изгледа разумно. Што ако нешто тргне наопаку, се искрши или се скрши дел од работата? Потрошени се години и ресурси, а треба да се почне одново?

Ако се користи чекан и длето, вибрациите би предизвикале пукнатини во ѕидовите. Но, бидејќи нема видливи пукнатини, можно е да станува збор за монолитна структура или слој на малтер врз кој е изведена резбата.

Се смета дека овие работи не траеле повеќе од 1-2 години. Но, како мајсторите успевале толку брзо и прецизно да изведат вакви сложени работи без грешки? Веројатно, како и денес, со нанесување на слој малтер врз кој се работело.

Денес, во специјализирани продавници може да се најдат малтери за барелјефи. Тие често содржат органски полимери, но сличен ефект може да се постигне и со минерални мешавини базирани на цемент. За дополнителна цврстина може да се додаде течен силикат. Овој материјал се стврднува брзо, но мајсторот има околу 30 минути за да заврши сегмент.

Не е изненадувачки што денешните барелјефи се изработуваат со модерни материјали. Но, кога станува збор за античкиот период, многумина сметаат дека сето тоа се правело само со длето и чекан. Дали навистина мислиме дека древните мајстори биле помалку способни?

Зошто да не претпоставиме дека и тогаш имале знаења за создавање малтер кој имитира камен? Египетските мајстори биле познати по ваквите техники, а аналогни технологии најверојатно постоеле и во Древна Индија.

Доколку денешните декоративни елементи се изработат со поголема прецизност и симетрија, и се додаде песок за да се имитира песочник, тешко би се разликувале од древните ремек-дела.

Ваквите уникатни знаења и вештини некогаш се пренесувале од поколение на поколение или од мајстор на ученик. Можеби во Индија сè уште постојат луѓе кои знаат како се изведувала оваа мајсторска резба. Во некои храмови има и модерна резба или реставрација што може да даде навестување за древните техники.