Енергија на боговите: Дали древните Египќани користеле електрична енергија?

Во полутемнината на длабоките окна и тесните ходници на египетските пирамиди, на ѕидовите каде што сончевата светлина никогаш не продирала, античките мајстори оставиле загатка што научниците ќе ја решат по илјадници години.

Меѓу сликите на боговите и кралските семејства, понекогаш има предмети што ја воодушевуваат имагинацијата со нивната необична сличност со современите технички уреди. Еден таков пример е пронајден во храмот на божицата Хатор, кој се наоѓа во близина на величествениот Нил. На ѕидот има цевка од Крукс или гасно празнење, која само човек од наше време би ја препознал. Дали е можно античките Египќани да поседувале електрична технологија долго пред Томас Едисон?

Откривањето на храмот на божицата Хатор се случило поради случајност во 19 век. Археолошкото истражување го водеше познатиот научник Јоханес Димихен, чии белешки подоцна станаа основа за многу дискусии меѓу научниците. Барелевите откриени во долните нивоа на храмот покренаа многу прашања. Едно од најинтригантните беше заплетот што претставува фигура со кренати раце, која држи два ножа. Некои експерти го гледаат ова како предупредување до луѓето за ризикот од повреда од висок напон.

Австриските писатели Петер Крас и Рајнхард Хабек го привлекоа вниманието на јавноста кон овој феномен во нивната книга „Светлина за фараонот“. Нивната идеја беше поддржана од машинскиот инженер Валтер Гарм, кој создаде работен модел на сијалицата врз основа на сликата во храмот. Овие ентузијасти понудија своја верзија на објаснувањето за отсуството на траги од саѓи во цртежите на древната градба. Според нив, таков феномен можел да се случи само во присуство на електрична светлина, бидејќи традиционалните методи на осветлување оставале траги од чад и нечистотија.

Сепак, научната заедница ги доведе во прашање наодите на авторите. Експертите посочија на можни разлики во составот на маслата и факелите што ги користеле древните Египќани, што би го објаснило отсуството на значајни траги од согорување.

Прашањето за изворот на електрична енергија се појави речиси веднаш по прашањето за постоењето на електрични уреди. Вниманието го привлекоа необични предмети, наречени и „багдадски батерии“. Откриени на подрачјето на денешен Ирак, овие садови се обликувани како мали садови со метални елементи внатре. Според истражувачите, тие личат на примитивни батерии способни да генерираат електрична енергија преку хемиска реакција.

Во 1936 година, германскиот археолог Вилхелм Кениг открил сличен предмет, што довело до појава на верзија за можниот изум на електричната батерија долго пред познатите откритија на италијанскиот физичар Алесандро Волта во 18-19 век. Сепак, оваа теорија предизвикала многу контроверзии. За да ја потврдат хипотезата, група американски научници спровеле експеримент, репродуцирајќи сличен дизајн и полнејќи го со киселина. Резултатите покажале дека уредот е способен да произведе незначителна количина на напон – околу еден волт.

И покрај успехот на експериментот, критичарите ја истакнуваат непрактичноста на таквото решение за осветлување на големи простори. Потребен е значителен број вакви садови за да се обезбеди доволно енергија за да се поддржи дури и една светилка.

Спорните страни се разликуваат во своите толкувања: поддржувачите на хипотезата инсистираат на реалноста на постоењето на напредни технички уреди во минатото, додека противниците се склони кон традиционалното објаснување на набљудуваниот феномен.

Идејата дека сликите во Храмот на Хатор биле фалсификувани е категорично отфрлена, но повеќето историчари се согласуваат дека толкуваните фигури претставуваат симболи на религиозни култови, а не инженерски цртежи.

Досега, науката не даде јасен одговор за тоа како се појавиле ваквите феномени во античко време и какво значење имале за развојот на човечката цивилизација. Прашањата остануваат отворени, чекајќи нивно решавање од идните генерации истражувачи.