Жан Бодријар: Францускиот филозоф што ја предвиде вештачката интелигенција 30 години пред ChatGPT и предупреди дека ќе го изгубиме човечкото во себе

Содржина:

• Бодријар во осумдесетите: Од огледало и сцена до екран и мрежа – предвидување на ерата на смартфони и изолација
• Во деведесеттите Бодријар предупредува: Вештачката интелигенција го забрзува исчезнувањето на луѓето – а ние доброволно се откажуваме од човештвото
• AI како протеза на умот: „Само гледаме мисла, а не мислиме – и така засекогаш ја одложуваме мислата“
• „Изгубено човештво“: Бодријар вели дека не машини, туку ние самите се откажуваме од себе, додека AI станува наш оракул, советник и љубовник
• Бодријар уште од 1990-тите тврди дека разликата човек–машина станува неразбирлива, но „AI никогаш нема да ужива како човек“

Бодријар во осумдесетите: Од огледало и сцена до екран и мрежа – предвидување на ерата на смартфони и изолација

Во осумдесеттите, врвна комуникациска технологија беа уреди што денес ни се чинат застарени: телефонски секретари, факс машини, и (во Франција) МИНИТЕЛ, интерактивна онлајн услуга која го претходеше интернетот. Но, генијалноста на Бодријар беше токму во препознавањето што тие примитивни уреди најавуваат за идните технолошки употреби. Веќе во доцните седумдесетти, тој разви сопствена теорија на информацијата и комуникацијата, која кулминираше со книгата „Симулакрум и симулација“ (1981), што го инспирираше и филмот The Matrix од 1999 година. Во 1986 година, тој констатира: „Сцената и огледалото му отстапија место на екранот и мрежата“. Предвиде дека секој човек ќе контролира машина што ќе го изолира во „позиција на совршен суверенитет“, како „астронаут во меур“. Ова го води кон најпознатиот негов поим: „хиперреалност“.

Во деведесеттите Бодријар предупредува: Вештачката интелигенција го забрзува исчезнувањето на луѓето – а ние доброволно се откажуваме од човештвото

Во деведесеттите, Бодријар го насочи вниманието кон влијанието на вештачката интелигенција, објаснувајќи го нејзиното ширење и исчезнувањето на реалноста, феномени кои денес ги доживуваме сѐ поостро. За читателите на Бодријар, случајот со AI-„актерката“ Тили Норууд – логичен чекор во развојот на симулации и длабоки фејкови – е во целосен склад со неговиот поглед на хиперреалниот свет.

AI како протеза на умот: „Само гледаме мисла, а не мислиме – и така засекогаш ја одложуваме мислата“

Бодријар ја смета вештачката интелигенција за протеза, ментален еквивалент на вештачки екстремитети, срцеви залистоци, леќи или естетски операции. Како што објаснува во книгите „Проѕирноста на злото“ (1990) и „Совршеното злосторство“ (1995), задачата на AI е да не натера да мислиме подобро – или да мисли наместо нас. Но, уверен е дека AI всушност само ни овозможува да го доживуваме „спектаклот на мислата“ без навистина да мислиме. Така, можеме да го одложуваме мислењето бескрајно. Бодријар заклучува: ако се нурнеме во AI, се откажуваме од нашата слобода.

„Изгубено човештво“: Бодријар вели дека не машини, туку ние самите се откажуваме од себе, додека AI станува наш оракул, советник и љубовник

Затоа Бодријар тврди дека дигиталната култура го забрзува „исчезнувањето“ на човечкото. Не мисли буквално или дека ќе бидеме поробени како во The Matrix. Напротив – со предавање на нашата интелигенција на машината, ја „истеруваме“ сопствената човечност. Најголема опасност е во нашата зависност: љубовни врски со чатботови, појава на психоза предизвикана од AI, па дури и самоубиства поттикнати од чатбот. Но, Бодријар тврди дека проблемот не лежи толку во машината, туку во нашата волност да ѝ се препуштиме на нереалноста: „Вљубувањето во AI аватар или предавањето на донесувањето одлуки не е машинска, туку човечка маана. Но, и двата примера се на крај исто нешто.“

Бодријар уште од 1990-тите тврди дека разликата човек–машина станува неразбирлива, но „AI никогаш нема да ужива како човек“

Сѐ повеќе се губи границата меѓу човек и машина: и луѓето ги обликуваат AI, и AI ги обликува луѓето. Според Бодријар, уште во 1990-тите прашањето „Дали сум човек или машина?“ беше речиси неразрешливо. Сепак, тој веруваше дека една разлика секогаш ќе опстане – AI никогаш нема да може да ужива во својата работа на начин на кој човекот ужива во љубовта, музиката, спортот. Но, ова предвидување можеби ќе се покаже погрешно. „Можеби сум создадена од AI“, изјави Тили Норууд преку Фејсбук, „но чувствувам вистински емоции“.