Ѓумбир: Дали навистина лекува болести или е само уште една заблуда од народната медицина?

Содржина:

• Што всушност е ѓумбирот и кои хранливи состојки ги содржи?
• На кој начин ѓумбирот ја смирува мачнината и помага при стомачни проблеми?
• Кој е најдобриот начин за консумирање ѓумбирот за здравје?
• Ѓумбирот не е чудотворен лек против настинки, но може да ги олесни симптомите и да ја зголеми хидратацијата
• Кој не треба да консумира ѓумбир и кога треба претпазливост?

Што всушност е ѓумбирот и кои хранливи состојки ги содржи?

Ѓумбирот кој го купуваме свеж на пазарот е коренот на растението Zingiber officinale. Се користи свеж, сув, во прав, кисел или како чај. Богат е со минерали неопходни за функцијата на телото: никотинска киселина (витамин Б), витамин А и витамин Ц, како и следови на калиум, магнезиум, бакар и влакна. Но, најголемата вредност се крие во 400 биоактивни соединенија, од кои 40 се антиоксидантски компоненти како џинџеролот. Грејс Вилијамс, нутриционист и здравствен тренер, вели: „Ѓумбирот содржи минерали и витамини, но не во доволни количини кои значајно придонесуваат во дневните нутритивни потреби. Силата му е токму во биоактивните компоненти, особено џинџеролите и шогаолите, одговорни за ефектите врз мачнина, варење, воспаление, болка и регулирање на шеќерот во крвта.“

На кој начин ѓумбирот ја смирува мачнината и помага при стомачни проблеми?

Активните соединенија џинџероли и шогаоли ја намалуваат мачнината бидејќи го блокираат создавањето простагландини – молекули кои предизвикуваат контракции и болка. Трејси Рандел од IBS Clinics објаснува: „Простагландините се дел од сигналниот систем во телото, но кога се во дисбаланс, се манифестираат симптомите на ИБС – грчеви, болка и воспаление. Ѓумбирот ги балансира хемиските посредници, затоа е толку ефикасен при дигестивни проблеми.“ Таа додава дека простагландините се причина и за менструални болки, па топол чај од ѓумбир може многу да помогне. Џинџеролите и шогаолите го забрзуваат празнењето на желудникот, го олеснуваат варењето и ги блокираат рецепторите што предизвикуваат повраќање. Истражувања покажуваат дека ѓумбирот е тоник за дигестивниот систем: ја намалува мачнината и ги олеснува други болни тегоби со стомакот. Студија од 2024 објавена во Clinical Nutritional Open Science заклучи дека дневна доза од 2 грама ѓумбир може да ги подобри разни дигестивни проблеми, да превенира чир и дури да го намали ризикот од рак на дебело црево.

Кој е најдобриот начин за консумирање ѓумбирот за здравје?

Ѓумбирот доаѓа во повеќе форми: корен, прав, чај, паста, зашеќерен или печен во бисквити. Според Трејси Рандел: „Свежиот ѓумбир е најдобар бидејќи има повеќе испарливи масла. Тој е поефикасен за мачнина и акутни дигестивни тегоби, бидејќи има повисока содржина на влага и волатилни соединенија, па затоа има појак вкус од сувиот.“

Ѓумбирот не е чудотворен лек против настинки, но може да ги олесни симптомите и да ја зголеми хидратацијата

Иако често се препорачува во сезоната на настинки и грип, ѓумбирот не спречува зараза со вируси, ниту ги лекува. Но, чајот од ѓумбир помага во олеснување на болното грло, ја зголемува хидратацијата и ја смирува мачнината. Досега не е докажано преку клинички студии дека ѓумбирот може да спречи ниту една од честите вирусни инфекции.

Кој не треба да консумира ѓумбир и кога треба претпазливост?

Ѓумбирот генерално е безбеден за консумација, но доколку се земаат додатоци во големи дози, може да влијае врз лекови против згрутчување на крвта или врз нивото на шеќер, па би требало да се консултира лекар. Грејс Вилијамс дополнува: „Секојдневни шотови од суров ѓумбир или концентрирани сокови може да бидат претерано стимулирачки за луѓе со висок стрес или чувствителен варителен систем. Кај некои можат да го влошат рефлуксот, анксиозноста или иритацијата наместо да помогнат.“