Читањето го обликува нашиот мозок – еве што се случува кога ќе престанеме

Бројот на луѓе што читаат за забава изгледа дека постојано опаѓа.

Според истражувањето на The Reading Agency, 50% од возрасните во Обединетото Кралство изјавиле дека не читаат редовно (во споредба со 42% во 2015 година), а речиси секој четврти млад човек на возраст од 16-24 години изјавил дека никогаш не бил љубител на читањето.

Но, какви се последиците од ова? Ќе влијае ли преферирањето на видеата пред текстот врз нашиот мозок или еволуцијата како вид? Каква структура на мозокот имаат добрите читатели? Ново истражување, објавено во Neuroimage, одговара на овие прашања.

Анализирајќи отворени податоци од повеќе од 1.000 учесници, откриено е дека читателите со различни способности имаат специфични карактеристики во структурата на мозокот.

Две области во левата хемисфера на мозокот, кои се клучни за јазикот, покажале значителни разлики кај добрите читатели.

Едната е предниот дел на темпоралниот лобус. Оваа област помага во поврзување и категоризирање на различни видови значајни информации. На пример, за да се разбере значењето на зборот „нога“, оваа област ги поврзува визуелните, сензорните и моторните информации што опишуваат како изгледаат, се чувствуваат и се движат нозете.

Другата област е Heschl’s gyrus, набор на горниот дел од темпоралниот лобус каде што се наоѓа аудитивниот кортекс. Подобар капацитет за читање е поврзан со поголема предна темпорална област во левата хемисфера, во споредба со десната.

Ова има смисла бидејќи поголема област на мозокот посветена на значењето го олеснува разбирањето на зборовите и, со тоа, читањето.

Помалку очигледно, но подеднакво важно, е што аудитивниот кортекс исто така е поврзан со читањето. Иако читањето е главно визуелна вештина, потребно е најпрво да бидеме свесни за звуците на јазикот за да ги спариме буквите со звучните изговори. Оваа фонолошка свесност е добро позната како клучен предуслов за развојот на читањето кај децата.

Претходни истражувања покажале дека потенка структура на Heschl’s gyrus во левата хемисфера е поврзана со дислексија, која предизвикува сериозни потешкотии во читањето.

Трудот покажува дека варијацијата во дебелината на кортексот не создава строга поделба меѓу оние со и без дислексија. Наместо тоа, дебелината на кортексот корелира со подобри вештини за читање во општата популација.

Зошто големината е важна?

Дали подебел кортекс секогаш е подобар? Не секогаш. Аудитивниот кортекс, на пример, има повеќе миелин во левата хемисфера кај повеќето луѓе.

Миелин е масна супстанција која изолира нервни влакна, забрзувајќи ја комуникацијата меѓу невроните. Во левата хемисфера, оваа изолација овозможува брза и категорична обработка на информациите потребна за јазикот.

Според „моделот на балон“ за раст на кортексот, поголемата количина миелин ги истенчува левохемисферните области, но ги прави пошироки.

Истражувањето го потврди ова – левата хемисфера генерално има поголеми, но потенки кортексни области со повисок степен на миелин.

Од друга страна, покомплексните вештини, како што е интегрирањето информации, имаат корист од подебел кортекс. Предниот дел на темпоралниот лобус, со својата способност за интегрирање информации, е најдебелата структура во кортексот.

Како читањето го обликува мозокот?

Структурата на мозокот е променлива – се менува кога учиме нова вештина или вежбаме веќе стекната. На пример, кај млади возрасни кои интензивно учеле јазици, се зголемила дебелината на кортексот во областите за јазик.

Исто така, читањето веројатно ја обликува структурата на Heschl’s gyrus и темпоралниот пол.

Затоа, ако сакате вашиот мозок да биде активен и развиен, земете добра книга и почнете да читате.

На крајот, размислете за тоа што може да се случи со нас како вид ако читањето се запостави. Нашата способност да го толкуваме светот околу нас и да ги разбираме мислите на другите луѓе веројатно би се намалила.

Со други зборови, оној топол момент со книга во рацете не е само лична добивка – тоа е придонес за човештвото.