Дали сме на чекор од лечење барем една зависност? Откриен „прекинувач“ во мозокот што ја намалува желбата за алкохол
Американски невробиолози открија мал дел од мозокот кој може значително да ја потисне желбата за консумирање алкохол. Изненадувачки, овој механизам го контролираат само неколку стотици неврони.
Долги години зависноста од алкохол се сметаше за последица на нарушувања во системите за задоволство и наградување. Но, новото истражување од Медицинскиот факултет при Универзитетот во Масачусетс нуди поинаква перспектива: мозокот можеби има вграден одбранбен механизам кој делува како внатрешна сопирачка на желбите.
Најважно од сè – научниците за првпат успеале да го идентификуваат и привремено да го „исклучат“ овој систем.
Како функционира „сопирачката“ во мозокот?
Истражувањето, предводено од невронаучникот Жил Мартен, се фокусирало на медијалниот орбитофронтален кортекс – дел од мозокот кој е поврзан со самоконтрола, донесување одлуки и проценка на последици.
Со помош на оптогенетика – технологија која овозможува контрола на активноста на невроните со светлина – било следено однесувањето на лабораториски глувци при консумирање алкохол.
Околу 4% од невроните во оваа област се активирале кога глушецот ќе посегне по алкохол. Овој сигнал не се појавувал при консумирање вода или шеќер, што укажува на исклучителна специфичност.
Кога активноста на овие неврони била потисната, глувците пиеле многу повеќе. Кога пак биле стимулирани, тие нагло ја намалиле консумацијата на алкохол. Важно е што другите аспекти на нивното однесување – апетитот, движењето и интересот за други супстанции – не се промениле.
„Ова не е само реакција на задоволство, туку прецизно дефинирана контрола. Неверојатно е колку комплексен облик на однесување може да зависи од толку мал број клетки,“ вели Мартен.
Досега се веруваше дека алкохолот само го стимулира системот за наградување, зголемувајќи го чувството на задоволство. Но, ова истражување покажува дека, всушност, алкохолот активира и сопирачки неврони кои го ограничуваат внесот – што целосно го менува нашето разбирање за зависноста.
Дополнително, овие клетки реагирале само на алкохол, а не и на други стимуланси како сахарин, што укажува дека мозокот има посебни сопирачки механизми за различни зависности, а не еден универзален систем.
Што значи ова за идната терапија на зависност?
Досега истражувањата се спроведени само врз животни, но научниците веќе трагаат по слични невронски мрежи кај луѓето. Доколку тие се потврдат, тоа може да објасни зошто некои луѓе полесно ја контролираат консумацијата на алкохол, додека кај други желбата е многу посилна – можеби поради дефект или нестабилност во овој сопирачки систем.
Во иднина, ова откритие може да доведе до нови начини за третирање на зависности – не преку потиснување на желбата со лекови, туку преку активација на природните механизми за самоконтрола на мозокот.
Сè уште не е јасно како овој систем функционира кај луѓе со хроничен алкохолизам. Можно е дека при долготрајна злоупотреба, овие неврони се оштетуваат или „се прилагодуваат“ на зависноста. Научниците планираат и да проверат дали постојат слични сопирачки кола и за други супстанции – како опијати или стимуланси.
Иако не станува збор за непосреден лек, ова истражување покажува дека мозокот има не само педала за гас, туку и сопирачка. А ако научиме да ја користиме, борбата против зависноста може да стане поиндивидуализирана, понежна и поефикасна.
Коментирај анонимно