Денес е денот на Брајовото писмо, настанато благодарение на желбата на едно дете за образование и еднаквост

На лифтови, кутии со лекови, описи во музеи или знаци на врати, веројатно сте ги забележале тие мали подигнати точки. Веќе знаете дека тие се за слепи лица, но дали знаете како тие функционираат и како настанале? Денес е убав ден да ја дознаете оваа приказна затоа што од 2019 година Светскиот ден на Брајово писмо е на 4-ти јануари. Овој ден ја слави свеста за важноста на Брајовото писмо како средство за комуникација во целосната реализација на човековите права за слепите лица и лицата со оштетен вид. Датумот за настанот беше избран од Генералното собрание на Обединетите нации во ноември 2018 година и го одбележува роденденот на Луј Брај, креаторот на овој систем на пишување.

Несреќа која промени повеќе од еден живот

Сѐ започнало со една несреќа која скоро го уништила животот на едно мало момче. 3-годишното момче имало несреќа во работилницата на неговиот татко по што се појавила инфекција, а наскоро и слепило на двете очи. Ова момче било Луј Брај. Во тоа време слепите лица не биле толку интегрирани во општеството и најчесто „стоеле настрана“ од посериозните професии. Но, Луј воопшто не се сметал себе како личност со инвалидитет.

Тој се истакнал во своето образование и добил стипендија во Францускиот кралски институт за слепа младина. Претходно се корстел сличен систем на истакнати букви и форми на дебела хартија, но овие претходни системи биле покомплицирани за да можат слепите лица брзо и ефикасно да читаат. Луј идејата за своето писмо ја добил ни помалку ни повеќе туку од војската.

На само 15 години одлучил да го промени светот на подобро

Во 1808-1809 кодот на Французинот Чарлс Барбиер де ла Сере бил создаден за армиските офицери за да можат да пишуваат и пренесуваат пораки во мракот. Наречен „ноќно пишување“, овој систем се засновал на звуци и се состоел од подигнати точки на решетка. Во 1819 година, Барбиер го усовршил за да го претстави во Кралската институција на слепи деца.

Брај, во тоа време ученик на училиштето, го согледал потенцијалот на системот, но и неговите граници бидејќи не ги земал предвид зборовите со правописот, туку само нивниот изговор. Тој самиот решил да го подобри системот Барбиер, иако Барбиер не се согласувал со неговите предлози. Тој им го претставил своето дело на своите врсници за прв пат во 1824 година. Тој тогаш имал само 15 години и голема желба за посветла иднина за себе и за луѓето слични на него.

Одбивањето не можело да се спореди со неговата упорност

Но, доколку мислите дека неговиот изум веднаш бил прифатен со воодушевување, грешите. Во зрелоста Луј работел како професор на Институтот и имал авокација како музичар, но преостанатиот дел од животот го поминал во рафинирање и проширување на својот систем, иако сите мислеле дека е залудно. Дури и по неговата смрт системот останал незабележан од останатите едукатори, но потомството го призна брајовото писмо како револуционерен изум и е прилагодено за употреба на јазици ширум светот.

Денес оваа писмо сѐ уште се користи, но е прилично еволуирано за модерните цели. Денес, лицата со оштетен вид може лесно да се поврзат на Интернет, а со тоа и со целиот свет, исто како и секој корисник на Интернет. Лесно можат да го причитаат кој било документ на мрежата благодарение на софтверот за транскрипција на брајово писмо, можат да го испечатат истиот текст благодарение на специјален принтер.

Гледајќи во историјата на брајовото писмо и неговата еволуција, лесно е да се сфати дека Луј Брајл навистина промени милиони животи, давајќи им пристап до образование, основно право. Тој буквално им ги даде клучевите, добро кодот, за да можат да живеат во поинклузивен свет со вистинска автономија. Неговиот код им овозможува на слепите лица и лицата со оштетен вид да читаат, пишуваат и учат како и секој граѓанин и денес се користи за усогласување со барањата на дигиталниот свет.