Експериментот на Елен Лангер кој докажа дека староста постои само во нашиот ум

Сите знаеме дека човекот е стар колку што се чувствува. Но, ретко кој ја сфаќа сериозно оваа фраза, затоа што нè научија дека сигурно мора да се остари, со сите не многу пријатни околности. Што ако ви кажеме дека можеме да одбиеме да остариме и да пропаднеме? Познатиот американски психолог Елен Лангер со својот смел експеримент докажа дека стареењето воопшто не е потребно, ако ние самите не го сакаме тоа.

Д-р Елен Лангер е позната по своите револуционерни откритија, кои главно ги опфаќаат постарите лица. Во 1976 година, таа презеде истражување во старечкиот дом Арден Хаус во Конектикат, кое направи револуција во модерната геронтологија.

Лангер докажува дека премногу грижа за старите лица не е добра за нив, напротив, им ги скратува деновите. Понекогаш прекумерната загриженост лицето го води побрзо до смрт, старост и болест. Благодарение на Лангер, терминот „Синдром на научена беспомошност“ се појави во науката и беше препознаен од научниците од целиот свет.

Но, Елен Лангер не планираше да застане тука и во 1979 година одлучи да ги разбие другите вековни митови за стареењето на луѓето. За нов експеримент, Елен избра 8 мажи чија просечна возраст беше 75 години. Тие се согласија да се преселат во специјално опремен дом во Њу Хемпшир, сместен на територијата на поранешна манастир.

Учесниците во експериментот не можеа ни да замислат што ги чека во новиот дом, каде што мораа да живеат неколку недели без да имаат контакт со надворешниот свет. Од мажите многу малку се бараше – Лангер ги замоли да не носат со себе фотографии, книги и списанија што беа објавени подоцна од 50-тите години.

Кога дедовците влегоа во куќата, тие едноставно останаа без зборови. Во нивниот нов дом, сè беше како во 1959 година – книги на полиците, календари, грамофон со грамофонски плочи, па дури и црно-бел телевизор со минијатурен конвексен екран и леќа. Сè околу нив ги однесе 20 години наназад, во деновите кога тие сè уште беа мажи, во своите најдобри години, преминувајќи го прагот на зрелоста.

Лангер ги замолил учесниците во експериментот да се однесуваат како да е всушност 1959 година. Мажите морале да замислат дека имаат 50-55 години и се покажало дека е многу полесно отколку што мислите. Во куќата имало истражувачи, но Хелен строго им забранувала на своите асистенти да ги потсетуваат постарите на кој било начин дека се стари.

Ако дедо решил да го премести столот на друг агол, тој морал сам да се бори или да повика помош. Исто така, никој немаше намера да ги потсетува да земаат лекови, да ја следат нивната исхрана и други рутински работи во вакви случаи.

Изолацијата од надворешниот свет, целосната независност и внимателно пресоздадената атмосфера во куќата имаа корисен ефект врз дедовците. За само една недела, повеќето од нив имаа подобрено држење на телото, мускулна сила, подвижност на зглобовите, па дури и добар вид. Еден од мажите почна да гледа подобро за 10%, и покрај фактот дека тој не добивал никаква посебна грижа или лекови.

Интелигенцијата на учесниците во експериментот исто така се зголеми – кај 5 од нив IQ на крајот на експериментот стана повисок отколку на почетокот. Но, најневеројатно е што и мажите се сменија во изгледот. Кога ги споредувате нивните фотографии пред и по експериментот, јасно е дека тие се помлади.

За целосна објективност, фотографиите на дедовците им беа прикажани на луѓето кои не знаеја ништо за истражувањето на д-р Лангер. Сите беа сигурни дека има најмалку тригодишна разлика помеѓу фотографиите направени на крајот од експериментот и на почетокот.

Експериментот на Елен Лангер беше препознаен како успешен – докажа дека благосостојбата на една личност зависи директно од неговата околина и моделите што му се наметнати. Со други зборови, ако некое лице се нарекува старец и бара соодветен третман од другите, тогаш тој се чувствува старо.

Самата д-р Елен Лангер се обиде да се прилагоди на нејзината теорија и на 73-годишна возраст го покажа своето искуство. Во 2009 година, таа ја објави книгата „Спротивно од стрелките на часовникот“, која забавно ги раскажува сите тајни на долговечноста и здравјето.