Електромагнетите полиња и свеста: Прашањата кои со векови ги збунуваат филозофите конечно може да добијат одговор благодарение на науката

Мистеријата на човековата свест отсекогаш била една од најинтригантните теми во науката. Зошто мислиме? Од каде доаѓа нашето чувство за себе? Прашањата кои со векови ги збунуваат филозофите и научниците конечно почнуваат да добиваат одговор благодарение на новите научни откритија.

Современите физичари и психолози развиваат различни хипотези, обидувајќи се да ја пополнат празнината во нашето знаење за природата на свеста. Меѓу нив, особено внимание привлекува теоријата поврзана со електромагнетните полиња генерирани од нашиот мозок. Оваа идеја наречена „ефаптична комуникација“ станува сè попопуларна благодарение на резултатите од експериментите спроведени од водечките светски лаборатории.

Што се ефаптични полиња?

Според Тамлин Хант, визитинг психолог во META Lab на Универзитетот во Калифорнија, Санта Барбара, ефаптичните полиња се создаваат со електрични и магнетни интеракции во клетките на телото. Тие играат клучна улога во пренесувањето сигнали помеѓу невроните, овозможувајќи му на мозокот да функционира како целина.

„Овие полиња долго време се користат во медицината, на пример за снимање на мозочната активност со помош на електроенцефалографија (ЕЕГ)“, објаснува Хант. „Но, сега почнуваме да разбираме дека нивното влијание врз функцијата на мозокот може да биде многу поголемо отколку што се мислеше досега“.

Експериментална потврда

Еден од најимпресивните примери за поддршка на теоријата на ефаптиците е студијата спроведена на Универзитетот Кејс Вестерн Резерв во Охајо. Во 2019 година, истражувачите го преполовија хипокампусот на глувчето, но продолжија да ја набљудуваат електричната активност што се чинеше дека „скока“ преку сечењето. Ова стана можно исклучиво поради влијанието на електричното поле.

„Тоа беше вистински пробив“, се сеќава постариот автор на студијата Доминик М. Дуранд. „Бевме изненадени од резултатите и секој научник на кој му кажавме за тоа имаше слични чувства“.

Друг важен детал е дека традиционалните нервни патишта се премногу бавни за да ја објаснат брзината на нашата свест. Сепак, ефаптичните полиња можат да ја зголемат брзината на пренос на информации за речиси 5000 пати, како што покажаа неодамнешните експерименти.

И покрај значителниот напредок, многу прашања остануваат неодговорени. Ефаптичните полиња и другите теории на свеста бараат дополнително проучување и тестирање. Останува особено предизвик да се разбере како биолошките процеси доведуваат до субјективно искуство – таканаречениот „тежок проблем“ на свеста.

Меѓутоа, историјата на науката нè учи дека хипотезите порано или подоцна се претвораат во проверени факти. Како што научниците продолжуваат да проучуваат како функционира мозокот, заматената слика на свеста почнува да доаѓа во фокус. Можеби еден ден ќе можеме конечно да ја отклучиме мистеријата за тоа што не прави тоа што сме.

Кои теории постојат за да се објасни свеста?

Теориите на свеста се збир на концептуални пристапи насочени кон објаснување на природата на свеста и нејзините механизми. Постојат многу различни теории, од кои секоја нуди различна перспектива за тоа како функционира свеста и како таа се поврзува со физичкиот свет. Еве некои од главните теории:

Дуализам

– Декартов дуализам: Рене Декарт ја предложи идејата за одвојување на умот и телото. Свеста се смета за нематеријална супстанција, различна од физичкиот свет. Оваа поделба сугерира дека умот и телото комуницираат едни со други, иако механизмот на оваа интеракција останува нејасен.

– Интеракционизам: варијација на дуализмот што сугерира дека умот и физичкото тело взаемно влијаат еден на друг.

Материјализам/физикализам

– Редуктивен физикализам: Тврди дека свеста е целосно сведена на физички процеси во мозокот. Сите ментални состојби и процеси можат да се објаснат преку физички феномени.

– Нередуктивен физикализам: Го признава постоењето на ментални состојби, но тврди дека тие произлегуваат од физичките процеси и се неразделни од нив.

Функционализам

– Компјутерска метафора: Верува дека умот функционира како компјутер, обработувајќи информации и изведувајќи одредени операции. Невроните во мозокот ја извршуваат истата функција како и транзисторите во компјутерот.

– Психофункционален пристап: Свеста ја смета за систем на функции што ги извршува мозокот, без оглед на физичката имплементација на овие функции.

Биолошка теорија на свеста

– Еволутивен пристап: Свеста се смета како производ на еволуцијата, која се развива за да го зголеми опстанокот на организмите. Концептот на свеста како адаптивен механизам за обработка на информации и донесување одлуки.

Секоја од овие теории има свои силни и слаби страни, а ниту една од нив сè уште не добила универзално прифаќање. Различните пристапи се надополнуваат еден со друг, нудејќи различни перспективи за природата на свеста.