Гладијаторите се враќаат на италијанските улици: Насилен фудбал кој го играле и папите на Ватикан

Натпреварот заврши и играчите полека го напуштаа теренот. Испотени и валкани, некои се држат за крвата глава, други имаат отечен крвав нос, други веќе се во завои кои треба да се сменат. Публиката на победничката екипа наздравува со истурање вино, а останатите разочарани плукаат на подот и си заминуваат дома.

Ова е премногу мало за да се нарече војна и премногу сурово за да се нарече игра“, коментира кралот Хенри III, кој ја набљудувал играта. Целиот натпревар повеќе наликува на гладијаторски борби отколку на фудбал. Она што е премногу е премногу – дури и за средниот век.

Но, не и за Италијанците кои до ден денес ја задржаа традицијата на насилен фудбал во кој играчите немилосрдно се борат и кршат за да ја добијат топката.

Гладијаторски гени

Calcio Fiorentino (т.е. фирентински фудбал) се нарекува и calcio storico – историски фудбал. Причината е повеќе од оправдана: тоа е една од најстарите облици на фудбал родени во италијанскиот среден век.

Се верува дека потекнува од антички римски спорт со топка наречена „L’Arpastum“. Легионерите од тоа време развија насилна игра во која играчите завршуваат на подот или дури и со скршени екстремитети. Тоа беше начин за мажите да останат во форма дури и во мирни времиња.

И токму тоа ги врзува. Имено, calcio storico за многумина е шокантна верзија на фудбалот бидејќи вклучува насилство. Многу насилство. Кога топот ќе пукне и топката лета кон средината на теренот, почнуваат тепачки, удари, клоци, борење …

Се чини дека топката станува споредна линија, но всушност се работи за борба за топката со речиси сите средства. Целта е да се постигне гол и важно е да се биде прецизен бидејќи секој удар на топката преку мрежата значи дека противничката екипа добива половина бод, односно гол. За да се спречи ова, задолжени се дури четворица голмани.

Играта трае 50 минути (некои би рекле: 50 минути премногу) и се одвива на песок помеѓу две спротивставени екипи. Секој тим има по 27 играчи и нема замени во случај на повреда или исклучување. Судиите најмногу се занимаваат со смирување на играчите кои влегуваат во тепачка.

Насилната игра понекогаш завршуваше со тешки повреди, па дури и со смрт. Поради бројни фатални повреди, забранети се два потези: удари во главата и т.н. удар на кукавица. Тоа е удар кој се задава „муклесто, одзади“ и често кога противникот е сконцентриран на нешто друго, па нема можност за подготовка и одбрана.

Calcio storico дефинитивно не е за секого. Не можевме да ги замислиме Меси или Роналдо во него, но можеби би се обложиле на Златан Ибрахимовиќ…

Назад на улиците

Кој некогаш помислил да започне брутална традиција? На оние кои имаа дополнително време, а тоа беа богати аристократи како членови на познатото семејство Медичи. Не само тоа, папите го играа и овој фудбал. Да, папата Климент VII, Лав IX и Урбан VIII играа насилни игри низ Ватикан.

Насилните спортови беа во духот на бруталниот среден век, но кога започна периодот на рафинираната ренесанса – падна во заборав. Денес тоа е спорт кој најмногу го користат мажите од работничките квартови во Фиренца, а погодете кој го оживеал и кога…

Calcio storico се враќа на историската сцена со подемот на фашистичка Италија предводена од Бенито Мусолини, и оттогаш не ја губи својата популарност. Покрај тоа, кога натпреварите беа откажани минатата година поради пандемија на коронавирус, Италијанците се пожалија дека се чувствуваат „како некој да им го украл Божиќ“.

Денеска повторно се одржуваат овие игри и веќе се во тек подготовките за натпреварот кој ќе се одигра во јуни 2022 година. Спектаклот се случува на истото место каде некогаш се роди калчо сторико: на плоштадот Санта Кроче во Фиренца. Истите клубови се натпреваруваат да претстават одредени населби, а можете да ги препознаете по нивните бои – бела, сина, црвена и зелена.

Иако делуваат насилно и крваво, натпреварите се одвиваат во весел и колоритен тон. Целиот град се собира под факели и конфети, на улиците се пеат песни и тапани на музичари, а учесниците на фестивалот носат традиционална ренесансна облека. Натпреварувањето во приказната за калчо играчите е прашање на чест и гордост бидејќи тие го претставуваат нивниот град и соседство, но и страсната крв што ги направи познати во светот.