Индустриите кои ретко се споменуваат како загадувачи се меѓу најголемите испуштачи на CO2

Најголеми извори на штетни емисии генерално се сметаат енергетиката, транспортот и земјоделството, но многу производствени индустрии се исто така големи загадувачи и тие го игнорираат проблемот бидејќи решението – технологијата за зафаќање и складирање на јаглерод – е прескапа.

Производството на електрична енергија, греењето и транспортот се сметаат за најголеми извори на емисии на стакленички гасови во ЕУ. Енергетскиот сектор е одговорен за повеќе од 77 отсто од штетните емисии, потоа земјоделството со повеќе од 10 отсто и индустриските процеси со околу девет отсто.

Иако често се зборува за енергијата и транспортот како главни загадувачи, во помала мера се споменуваат и некои индустрии, кои исто така се значајни генератори на штетни емисии.

На пример, само производството на цемент и бетон, на глобално ниво, придонесува со осум проценти во емисиите на CO2. Главните емитери се, исто така, индустријата за железо и челик, рударството и нафтената индустрија.

Овој проблем нема долго да се игнорира, имајќи предвид дека постигнувањето јаглеродна неутралност до 2050 година е една од основните цели на Европскиот зелен план претставен од Комисијата во 2019 година. Еден од методите со кои тоа може да се постигне е примената на Технологија за зафаќање и складирање на јаглерод.

Слон во собата

Јаглеродот може да се изолира на неколку начини: на изворот на емисијата, како што се оџаците (метод познат како CCS, Carbon Capture and Storage) или со заробување и складирање на јаглерод директно од атмосферата (Direct Air Capture, DAC).

Изолираниот CO2 обично се складира трајно под земја, а постојат технологии кои овозможуваат негова повторна употреба.

Тоа се, сепак, исклучително скапи и слабо достапни технологии, па нивната примена е голем предизвик и проблем кој некако се турка под тепих. Како што рече извршниот директор на мексиканскиот Cemex, Фернандо Гонзалес, технологијата за фаќање јаглерод е „слон во собата“ – проблемот е голем и очигледен и сите се свесни за тоа, но малку или воопшто не се зборува за тоа.

Сепак, податоците од Глобалниот институт CCS покажуваат дека методот на фаќање на јаглеродот на изворот почнува да се користи се повеќе и повеќе. Капацитетот на ваквите проекти е зголемен за 48 отсто за помалку од една година, односно од крајот на 2020 година до септември годинава и сега изнесува 111 милиони тони годишно.

Светската асоцијација на производители на цемент и бетон најави дека ќе постигне нула емисии до 2050 година и вети дека ќе изгради 10 огромни фабрики за заробување на јаглерод до 2030 година. Некои од најголемите светски компании, како швајцарската Holcim AG и германската HeidelbergCement, моментално работат на вакви проекти..

Еден од најголемите светски производители на челик, ArcelorMittal, започна проект оваа година со Air Liquid, француска компанија за индустриски гас, за развој на фабрика за зафаќање на CO2 во нејзините погони.

Заробување на јаглерод

Светската асоцијација за челик наведува дека за да се постигнат зелените цели, неопходно е да се зафатат 75 проценти од CO2 што се емитува од оваа индустрија. Тоа значи дека секоја година, од 2030 до 2070 година, во челичарниците треба да се градат 14 фабрики за заробување јаглерод. Во моментов има само еден во светот.

Во индустријата за железо и челик најголем проблем е интензивната употреба на јаглен и други фосилни горива кои ги придвижуваат индустриските печки, а производството постојано се зголемува.

Во нафтената индустрија, голем број компании наведуваат имплементација на технологии за зафаќање јаглерод во нивните планови за намалување на штетните емисии, но има малку проекти кои навистина се движат подалеку од почетната фаза.

Недостигот на пазар за тргување со јаглерод и даночните олеснувања и стимулации дополнително го забавуваат развојот на таквите проекти.

Но, во Тексас, Occidental Petroleum неодамна започна проект за развој на фабрика за директно зафаќање на јаглеродот од воздухот. Со помош на специјални вентилатори и хемиски процеси, ова растение треба да извлекува околу милион метрички тони CO2 од атмосферата годишно.

Американскиот нафтен гигант Шеврон, исто така, објави дека планира да користи технологија за зафаќање јаглерод за да ги намали штетните емисии на нула до 2050 година. Целта е да се складираат околу 25 милиони тони CO2 годишно. Компанијата најави дека до 2028 година ќе инвестира околу 8 милијарди долари во технологии со ниска потрошувачка на јаглерод.

Една од најголемите светски рударски компании, Рио Тинто, во октомври објави дека ќе инвестира 4 милиони долари во приватна компанија за да го фати јаглеродот и да го складира во земјата.