Исклучувањето за момент му овозможува на вашиот мозок да направи нешто прекрасно

Поради непрекинатата стимулација трпиме стрес, а мозокот се бори со замор

Живееме во време кога секогаш има нешто што бара наша концентрација – вести, социјални мрежи, електронска пошта. Оваа навика му предизвикува стрес и замор на мозокот, а вниманието ни станува се пократко. Порано, во секојдневниот живот често се наоѓавме во ситуации што ги сметавме за „досадни“ – како на пример чекање автобус или стоење во ред во продавница.

Но токму тие „досадни“ моменти му даваа шанса на умот да се исклучи и одмори.

Денес, нашите паметни телефони ни нудат постојана забава. Можноста постојано да се изложуваме на интензивни и возбудливи стимули му остава многу малку ментален простор на нашиот веќе преоптоварен мозок да се опорави. Но теоријата за обнова на вниманието (attention restoration theory – ART) нè потсетува колку е важно да создадеме време и простор за моменти во кои мозокот може да се „ресетира“.

Теоријата за обновување на вниманието: Природата и досадата се нашите сојузници

Психолозите Рејчел и Стивен Каплан уште во 1989 година го претставија концептот за обновување на вниманието. Тие разликуваат две видови на внимание: свесно насочено и ненасочено внимание.

Насоченото внимание се однесува на свесна и намерна концентрација – на пример, кога учиме, се снаоѓаме низ гужва или објавуваме нешто на социјалните мрежи. Тоа е секоја активност во која вниманието на мозокот е насочено кон конкретна задача.

Ненасоченото внимание пак, е кога не се обидуваме свесно да се фокусираме на нешто – туку дозволуваме работите природно и ненаметливо да ни го привлечат вниманието.

Без доволно ненасочено внимание, трпиме т.н. „замор на вниманието“. Ова може да доведе до потешкотии со концентрацијата, а притоа надворешните одвлекувања стануваат сè поефективни во привлекувањето на нашето внимание.

 

Научни докази: Природата ги смирува мозокот и стресот, градот не

Идеите на Џејмс биле објавени во контекст на поширокото културно движење на романтизмот, кое ја величеше природата.

Романтичарските идеи за исцелителната моќ на природата подоцна биле поддржани со научни истражувања – со бројни студии што покажале поврзаност помеѓу поминато време во природа и намален стрес, подобрено внимание, подобро ментално здравје, подобрено расположение и зголемени когнитивни способности.

Овие корисни ефекти од природата се потврдени и со неуронаука. Истражувања со скенирање на мозокот покажале дека активноста на амигдалата – делот од мозокот што е поврзан со стрес и анксиозност – се намалува кога луѓето се изложени на природни средини. Но кога се изложени на урбани средини, таа активност не се намалува.

Бројни студии дополнително ја потврдуваат теоријата на Каплан и Каплан дека времето поминато во природа може да го обнови вниманието и благосостојбата. Една систематска анализа на 42 студии утврди поврзаност помеѓу изложеност на природни средини и подобрување на различни аспекти од когнитивното функционирање – вклучувајќи го и вниманието.

Во едно рандомизирано контролирано истражување со неуроимагинг, биле измерени пониски нивоа на стрес кај возрасни кои поминале 40 минути шетајќи низ природа, во споредба со оние кои шетале во урбана средина. Истражувачите заклучиле дека пешачењето низ природа помага за обнова на вниманието.

Истражувањата дури покажуваат дека само десет минути ненасочено внимание може да предизвика мерливо подобрување на резултатите на когнитивни тестови и намалување на внимателната исцрпеност.

Дури и само одење на трака за трчање додека гледате сцена од природа може да предизвика позитивен когнитивен ефект.