Истражувањата покажуваат дека вниманието опаѓа: Зошто го губиме фокусот и како да останеме фокусирани?
Се чувствуваш како да не можеш да се сконцентрираш? Како никогаш повеќе да нема да дочиташ книга до крај? Како единствениот начин да го држиш мозокот и рацете зафатени е со бескрајно скролање по социјалните мрежи?
Не си сам.
Истражување спроведувано со децении покажува дека просечното внимание што човек го посветува на еден екран денес изнесува само 47 секунди, додека во 2004 година било околу 2,5 минути. Континуираниот прилив на вести, несигурноста во светот и часовите поминати пред екрани не придонесуваат многу, велат експертите.
Предизвик: Постави тајмер од 2,5 минути и пробај да го прочиташ овој текст без да проверуваш друг уред или да се префрлаш на нешто друго.
Содржина:
Зошто го губиме фокусот?
Способноста вниманието брзо да се префрла не е слабост, туку еволутивна предност. Нашиот мозок е „програмиран“ да филтрира информации и брзо да открива промени или потенцијални опасности во околината.
Во минатото, тоа можело да биде звук на движење во грмушките што сигнализира опасност – денес, тоа се нотификации од телефонот или вестите што постојано се ажурираат.
„Ковид-пандемијата го наруши чувството за време кај многумина и ги зголеми часовите пред екран како никогаш дотогаш“, објаснува клиничкиот психолог Стејси Нај од Универзитетот во Висконсин-Милвоки. Таа додава дека кратките видеа и постојаните прекини со нотификации го тренирале мозокот да функционира во „мини циклуси на внимание“, што го нарушува природниот фокус.
„Активни“ паузи – најдобар начин да си го повратиш вниманието
Најдобар начин да го „рестартираш“ вниманието? Вметни активни, свесни паузи во денот.
Овие активности треба да траат околу 30 минути, вели Нај, и може да бидат едноставни: прошетка при што обрнуваш внимание на околината, преселување во друга соба за ручек или правење некоја рачна работа.
Важно е паузата да биде активна – не само безцелно лизгање на телефон.
Некои идеи:
• Медитација од 5 минути
• Брзо готвење
• Прошетка со пријател
• Творечка активност (сликање, пишување)
Нашиот мозок, кога е недоволно стимулиран, бара промена – а телефонот е „машина за постојани промени“ која секогаш нè мами.
Совет: Исклучи нотификации, користи „не вознемирувај“ мод, особено навечер. Најдобро – остави го телефонот во друга соба.
Заборави на мултитаскинг – работи една по една работа
Иако изгледа продуктивно, правењето повеќе работи истовремено всушност го намалува фокусот.
„Биди еднозадачен,“ советува Нај. „Работи на една работа, за определено време – и постепено зголемувај го времето.“
Методот „Помодоро“ е особено популарен: работи 25–30 минути, па направи кратка пауза од 5 минути. Идејата е:
„Можам да направам сè, ако знам дека трае само 25 минути.“
Започни со нешто што навистина ти се допаѓа – и постави си цел
Хобијата се добри, но најдобро е ако вклучуваат свесна вежба и цел – без разлика дали е тоа свирење гитара, спортување или учење нешто ново.
И избери нешто што го сакаш.
„Не мора да почнеш со тешка нон-фикција или ‘Војна и мир’,“ вели невронаучничката Лустиг. „Ако треба, почни со романса – и потоа напредувај.“
Биди трпелив кон себеси – сите имаме добри и лоши денови. Вниманието не е исто за секој, ниту за секоја задача.
„Фокусот е сличен на мускул – можеме да го зајакнеме со вежбање,“ вели д-р Зифра. „Но може и да ослабе ако не го користиме.“
Коментирај анонимно