„Јас патам од несоница – еве каков е животот кога никогаш не спиеш“

Содржина:

• Соочување со тежината и физичките последици од несоницата
• Пеколот попладне: Стравот од нередовен сон и анксиозноста кои напаѓаат уште од пладне
• Немирни ноќи: Кога умот е буден, а телото веќе се распаѓа од замор
• Митови и предрасуди: Анксиозноста постои само околу спиењето, остатокот од животот е нормален
• Изолација и неразбирање: Културата на обожавање спиење ги остава луѓето со несоница осамени и без поддршка
• Несериозно сфаќање на несоницата: Како стереотипите формираат погрешна слика
• Последици по здравјето: Несоницата носи ризик од распад на бракови, губење работа, болести и трајна штета
• Постојат решенија: Когнитивно-бихејвиоралната терапија може да врати нормален сон
• „Не сте сами“: Поддршката од заедницата – најважното охрабрување за сите што не можат да спијат

Соочување со тежината и физичките последици од несоницата

Психологот и советник за спиење, д-р Риц Бира, вели дека многу луѓе кои страдаат од несоница му ја опишуваат својата состојба како „живот на работ од премаленост: утрото започнува веќе празно, а денот завршува буден, но истрошен“. Според здравствените критериуми, доколку три месеци или повеќе имате пречки при заспивање, тоа значи дека се соочувате со долготрајна несоница.
Хана опишува едно утро по посебно лоша ноќ: „Утрината ми е како магла. Се обидувам да се соберам со речиси никаков сон, а чувството е дека преку глава ми лебди густ облак. Кога поминувам низ вакви епизоди, изгледам ужасно уморно – што е и најчестиот коментар што го добивам…“
Д-р Риц објаснува дека за луѓето што патат од несоница, „утрото носи тежина, не обновување.“

Пеколот попладне: Стравот од нередовен сон и анксиозноста кои напаѓаат уште од пладне

Хана сведочи дека попладнето ја обзема немир – нејзината анксиозност поврзана со несоницата започнува многу порано во текот на денот. „Од пладне па натаму веќе започнувам да се грижам дека пак нема да спијам вечерта. Болно е, затоа што стравот од тоа да не можам да заспијам често е токму причината зошто и не можам,“ вели таа.
Заради тоа, Хана има создадено интензивна рутина: „Во текот на денот се трудам да се исцрпам – одам во теретана или излегувам навечер, надевајќи се дека кога ќе ги спојам главата и перницата, ќе бидам толку уморна што сепак ќе заспијам.“

Немирни ноќи: Кога умот е буден, а телото веќе се распаѓа од замор

Како што се смирува денот, набрзо почнува уште еден вртлог: дури и кога легнува очајно исцрпена, мозокот на Хана работи со полна пареа. „Дури и кога ќе стигнам до кревет навистина исцрпена, мислите не ми престануваат. Умот е буден, срцето забрзано, телото премалено – а сон никаде.“
Д-р Риц додава: „Несоницата не е само биолошки проблем, туку одраз на непроцесирани емоции или упорен ментален товар – умот останува буден затоа што уште не сме се соочиле со она што го чувствуваме.“

Митови и предрасуди: Анксиозноста постои само околу спиењето, остатокот од животот е нормален

Хана истакнува уште еден мит: „Никогаш не сум била личност со премногу анксиозност во животот – некои луѓе мислат дека несоницата доаѓа со општи ментални проблеми. Јас правам видеа, водам емисии, сакам да запознавам луѓе, а не сум општествено анксиозна. Само во оваа конкретна област околу спиењето имам анксиозност.“
И покрај сите обиди да ја смири главата – од аудио-приказни, па сè до подкасти како „Get Sleepy“ со фантазиски сценарија – Хана успева да „задржи“ сон само 1-2 часа. Па, кругот почнува одново и одново.

Изолација и неразбирање: Културата на обожавање спиење ги остава луѓето со несоница осамени и без поддршка

„Луѓето обожаваат да спијат, да дремнат и тоа им е омилено нешто – додека мене ме стресира целата таа тема. Нормално, сакам да спијам добро – но тоа не ми е возможно, па не можам да се поврзам со тие кои се опседнати со сон“, вели Хана.
Сонот се претставува како чудотворен лек за сè – настинка, анксиозност, умор. Бидејќи општеството е изградено околу идејата дека сон ни е неопходен, оние кои го немаат честопати се чувствуваат осамени и изолирани.

Несериозно сфаќање на несоницата: Како стереотипите формираат погрешна слика

Катрин Пинкхам, експерт за несоница и основач на „The Insomnia Clinic“, вели: „Несоницата не се сфаќа сериозно. Во општеството честопати се перципира како ‘уште една лоша ноќ’. Во реалноста, тоа е сериозна состојба со големи психолошки и физички последици.“
Д-р Зои Готс, клинички психолог за спиење, додава: „Ако некој има хронична болка, никој нема да му каже ’Само релаксирај се’ – а луѓето со несоница постојано добиваат такви совети. Тоа додава срам и фрустрација, што ја прави состојбата уште потешка.“

Последици по здравјето: Несоницата носи ризик од распад на бракови, губење работа, болести и трајна штета

Д-р Готс смета дека игнорирањето на несоницата потекнува и од културната тенденција да се ’протурка’ преку заморот. Но, хроничната уморност може да разурне животи. Д-р Али Хеар, консултант за спиење и претседател на Британското друштво за спиење, вели дека има пациенти чии бракови пропаднале, ја изгубиле работата или целосно се изолирале социјално поради несоница.
Меѓу најитните физички симптоми се затегнатост на мускулите, напнатост во очите, зголемена чувствителност на болка. Но, овие симптоми може сериозно да влијаат на секојдневниот живот и да носат големи здравствени ризици: зголемен ризик за кардиоваскуларни заболувања (45%), хипертензија, дијабетес, срцева слабост, како и невролошки пореметувања.

Постојат решенија: Когнитивно-бихејвиоралната терапија може да врати нормален сон

Д-р Готс порачува: несоницата е „високо излечива“, но пациентите не се насочуваат кон соодветна помош. Катрин Пинкхам објаснува дека најдобри резултати дава когнитивно-бихејвиоралната терапија (КБТ), која комбинира едукација за сонот, промена на навики и техника за ресетирање на биоритмите.
Таа раскажува: „Пациент кој со месеци спиеше 2-3 часа поради тинитус и менопауза, по малку почна да бележи конзистентен шестчасовен сон. Пред третманот беше длабоко анксиозен и депримиран, а потоа си ја врати контролата над својот живот.”
За оние кои не почнале со терапија, како Хана, борбата продолжува. По бројни неуспешни терапии и лекови, сепак заслугата што нејзиното видео инспирирало други ја теши.

„Не сте сами“: Поддршката од заедницата – најважното охрабрување за сите што не можат да спијат

„Никогаш немав таква реакција како по видеото за несоница – добивам и до 30 директни пораки дневно и илјадници коментари од луѓе што поминуваат низ истото“, раскажува Хана. „Се трудам да не бидам клише, но ќе стане подобро – јас тоа го научив. Не сте единствени кои не можете да спиете.“