Како да се идентификуваат завидливите луѓе: добар одговор дал Оноре де Балзак

Зависта е една од најподмолните емоции што без предупредување се вовлекува во срцето и ги расипува дури и најпријатните моменти. Не за џабе често се рангира меѓу седумте смртни гревови – заедно со гордоста, алчноста и гневот расте и зависта, полека труејќи го умот. Сепак, многу луѓе не успеваат да ја сфатат нејзината вистинска природа.

Во нејзината основа, зависта не е само желбата да се поседува она што го има некој друг. Тоа е многу подеструктивно. Честопати, кога некој ќе доживее завист, тој не само што сака да го има она што го има некој друг, туку сака таа личност да го изгуби тоа. Ова е горчливо семе од кое расте огорченоста не само за туѓиот успех, туку и за сопствената навидум неадекватност.

Како што еднаш рекол рускиот сатиричар Михаил Жвањецки: „Ако некој изгледа подготвен да помести планини, другите сигурно ќе го следат, подготвени да му го скршат вратот“.

Неговите зборови совршено ја доловуваат суштината на зависта: тивката, скриена желба да се видат другите спуштени на нечие ниво, наместо да се стремиме да се издигнеме себеси.

Приказна за уништување од завист

Постои древна приказна за кралот кој се обидувал да открие кој порок е поопасен: алчноста или зависта. Ги собрал најзавидливите и најскржавите луѓе во своето царство. Кога пристигнале, кралот ги предизвикал. Им рекол дека секој од нив може да бара што сака, но со едно предупредување – што и да добие, другиот ќе добие двојно повеќе.

Скржавиот, плашејќи се да му даде на својот ривал повеќе отколку што може да добие самиот, избра да не бара ништо. Но, завидливиот маж, совладан од љубомора, направил помрачен избор. Го замоли кралот да му го извади едното око за скржавецот да ги изгуби двете негови.

Оваа приказна служи како моќен потсетник за тоа колку длабоко може да повреди зависта – и на завидливиот и на оние околу него. Завидливиот човек често се повредува себеси повеќе од кој било друг, обземен од потребата да гледа како другите страдаат, дури и на своја сметка.

Многу големи мислители низ историјата размислувале за деструктивната природа на зависта. Омар Кајам, персиски филозоф и поет рекол: „Ако има радост во куќата, радувајте се тивко, за ако зависта се шета наоколу, да ја слушнете“.

Скриената болка на зависта

Зависта, во својата суштина, доаѓа од самосомневањето и чувството на несоодветност. Често се случува кога се чини дека туѓите достигнувања ги истакнуваат нашите сопствени неуспеси. Така, зависта станува огледало, покажувајќи ни не само што ни недостасува, туку и ја зајакнува нашата најдлабока несигурност.

Меѓутоа, оние кои чувствуваат завист ретко го признаваат тоа. Наместо тоа, својата горчина ја кријат зад насмевките и површните комплименти, цело време чувствувајќи глодачко незадоволство внатре. И овој внатрешен немир често предизвикува повеќе штета на завидливиот отколку на предметот на неговата завист.

Оноре де Балзак, големиот француски романсиер, ја сфати оваа вистина преку неговото длабоко разбирање на човечката природа.

Во „Брачниот договор“ тој напиша:

„Зависта ги турка безвредните луѓе на ситни и одвратни постапки, но ги турка достојните луѓе да се натпреваруваат“.

Благодарение на ова, Балзак го привлече вниманието на една важна разлика: тесноградите дозволуваат зависта да ги води, додека силните и самоуверените луѓе ја претвораат зависта во мотивација за само-подобрување.

Патот до надминување на зависта

Иако зависта може да изгледа неизбежна, таа не мора да владее со нашите животи. Зборовите на Балзак ни нудат план за акција: наместо да дозволиме зависта да нѐ претвори во малоумни луѓе кои посакуваат штета на другите, можеме да ја претвориме во сила за само-подобрување. Зависта, кога ќе се признае, може да нè поттикне да се стремиме кон повеќе, да станеме подобри верзии на себе.

Сите сме доживеале завист во одреден момент – тоа е природна човечка емоција. Главната работа е да ја прифатиме таква каква што е и да не дозволиме да нè води.

Благодарноста е моќен противотров за завист. Кога се фокусираме на она што го имаме, а не на она што ни недостасува, зависта ја губи својата моќ над нас. Секој од нас има уникатни способности и силни страни, а со нивното развивање можеме да станеме поотпорни на завист.

Зависта може да биде длабоко човечка емоција, но е и деструктивна. Ако не се контролира, може да ги уништи односите, да ја поткопа нашата самодоверба и да ни ја одземе радоста. Но, со разбирање на нејзините корени, можеме да ја претвориме зависта во сила што нè води до поголема самосвест и раст.