Како се одгледуваат живи мостови и зошто се многу подобри од бетонот и челикот
Замислете сцена од филм – густа, смарагдна џунгла, со река што беснее под неа. Над реката, не стои обичен мост од бетон или челик, туку жив мост – изграден од испреплетени корени на моќни дрвја. Такви мостови не се фантазија, туку реалност во индиската држава Мегалаја, каде што домородните заедници создаваат мостови кои дишат, растат и стануваат посилни со годините. Овие мостови се нарекуваат „Џингкиенг Јри“, што значи „мост од гумено дрво“.
Содржина:
Зошто токму во Мегалаја постојат живи мостови
Мегалаја – што на санскрит значи „живеалиште на облаци“ – е едно од највлажните места на планетата. Монсунските дождови таму се бескрајни, потоците стануваат реки, а теренот е планински и обраснат со густа тропска шума. Во такви услови, дрвените мостови скапуваат, а бетон и челик се тешки за транспорт и одржување.
Наместо да се борат со природата, народите Хаси и Џаинтија – кои живеат таму со векови – избрале да ја искористат. Така, развиле метод за „одгледување“ мостови, користејќи ги живите корени на дрвјата.
Фикус еластика: Тајната сила зад живите мостови
Основата на овие мостови е растението Ficus elastica, роднина на фикусот кој го одгледуваме во саксии. Во џунглата, ова дрво расте масивно и има специјални воздушни корени – флексибилни кога се млади, но со тек на време стануваат силни како дрвени греди. Корените можат да се вкоренуваат и на стрмни карпи и влажна почва – совршено за изградба на природни мостови.
Како се одгледува жив мост
Процесот на градење жив мост бара децении. Се започнува со садење фикус или користење постоечки дрвја на двата брега од реката. Кога дрвото ќе пушти воздушни корени, локалното население почнува да ги насочува преку реката, користејќи издлабени стебла од палма или бамбус како „оловки“ за да ги водат и заштитат корените.
Штом корените ќе стигнат до спротивниот брег, се зацврстуваат во почвата. Мештаните потоа ги плетат и поврзуваат корените со други, овозможувајќи да се случи иноскулација – процес во кој корените сраснуваат во една целина. Година по година, мостот се засилува со нови корени и расте природно.
За 15 до 30 години, мостот станува доволно цврст за пешачење, а некои служат и по 500 години. За разлика од бетонски мостови кои траат 40-50 години, живиот мост самостојно се обновува и станува посилен со времето.
Придобивки и културно значење
Живите мостови не се само функционални, туку и еколошки и културно вредни. Тие се целосно одржливи, се „самопоправаат“ и се вклопуваат совршено во природниот екосистем. Покрај тоа, тие се симбол на традиционалното знаење и колективната работа на заедницата.
Неодамна, овие мостови беа вклучени на прелиминарната листа на светско наследство на УНЕСКО, што е признание за нивната уникатност и значење за човештвото.
Освен мостови, народите Хаси и Џаинтија ги користат корените на фикусот и за други цели: прават скали, платформи и дури и природни огради за зајакнување на речните брегови.
Живите мостови од Мегалаја се доказ дека технологијата и одржливоста можат да одат рака под рака со природата. Во време кога светот бара решенија за климатски промени и деградација на животната средина, можеби токму древните знаења и практики како овие носат одговори. Овие мостови не се само премини – тие се живи споменици на хармонијата помеѓу човекот и природата.
Коментирај анонимно