Кијавтуит: Најреткиот минерал на светот – во светот има еден единствен примерок со непроценлива вредност

Кијавтуит е минерал толку редок што во целиот свет постои само еден негов примерок.

Станува збор за мал зрнест камен со жолтеникава нијанса, тежок само една третина од грам (1,61 карати). На прв поглед може да го помешате со килибар или топаз, но ова скромно парче минерал има непроценлива вредност.

Каменот бил купен во 2010 година на пазарот во Чаунг-ги, Мјанмар, од гемологот Кијав Ту, кој мислел дека се работи за минерал наречен шеелит. Но, откако го обработил каменот, сфатил дека станува збор за нешто необично.

Не успевајќи да го идентификува минералот со ниту еден познат, го испратил на анализа во лабораторијата на Гемолошкиот институт на Америка (GIA) во Бангкок, Тајланд. Таму минералозите утврдиле дека е поврзан со синтетичкиот BiSbO4 – бисмут антимонат, но со формула Bi3+Sb5+O4, распоред кој досега никогаш не бил пронајден во природата.

„Ова е прв ваков примерок во светот. Не е пронајден во ниту една друга земја“, изјавил Кијав Ту за „The Myanmar Times“ во 2016 година. „Додека ја истражував областа и купував камења од пазарот Ханае, забележав дека овој камен изгледаше малку поинаку. Го купив, а кога стигнав во Јангон и го испитав, утврдив дека тоа не е како ниту еден друг скапоцен камен што досега сме го нашле.“

Самиот камен има заситена портокалова боја со црвеникава нијанса и бела трага, што е бојата на правот кој го создава кога се трие од груба површина. Има и шупливи, цевчести вклучоци наречени ен ешелон жили, кои се резултат на стрес при формирањето – доказ за неговото природно потекло.

Геолозите сметаат дека овој минерал е со магматско потекло, формиран како вклучок во вид на вулканска карпа наречена пегматит, која е честа во регионот каде што е пронајден. Пегматитот, слично на гранитот, е како „овошен колач“ – составен од различни минерали заедно, а големи кристали често се пронаоѓаат во него.

Траги од титаниум, ниобиум, волфрам и ураниум во кијавтуитот се доследни со пегматитната формација. Експериментите покажуваат дека кристалите на бисмут антимонат се формираат на високи температури, што одговара на условите на ладење на магмата. Бидејќи минералот е толку редок, веројатно постојат и други специфични околности кои влијаат врз неговото формирање, но сè уште не ги знаеме.

Вредноста на кијавтуит моментално е наведена како „непроценлива“. Вториот најредок скапоцен камен во светот, минералот паинит, е проценет на 50.000 до 60.000 долари по карат.

Единствениот познат примерок од кијавтуит моментално се чува во Природнонаучниот музеј на округот Лос Анџелес.