Мистериите на древните игри на табла: што открија археолозите

Во Турција, на 5.000 години старата тумба Басур Хојук, археолозите открија колекција од 49 камени фигурини: свињи, кучиња, пирамиди и колони, вешто издлабени и насликани. Овие мали артефакти покренаа многу прашања меѓу истражувачите. Три години по откритието, научниците сè уште се обидуваат да откријат како да си играат со нив.
Сепак, и покрај обемните пребарувања, самата табла за оваа мистериозна игра никогаш не беше пронајдена. Откритието потсетуваше на други древни игри на табла, како Сенет во Стариот Египет, каде ископувањата ги открија не само правилата на играта, туку и религиозните верувања од тоа време. Египќаните играле Сенет пред 5.500 години. Ископувањата на различни гробници, вклучувајќи ги и оние на Тутанкамон, им овозможија на истражувачите да ги реконструираат правилата на оваа древна игра.

Играњето со 30 квадрати Сенет стана не само забава, туку и потопување во светот на духовното. Истражувачот Питер Пиционе сугерира дека играта била користена за ритуални цели, дозволувајќи им на древните Египќани да влијаат на судбината на нивната душа. Секој квадрат на таблата претставувал фази од задгробниот живот, нагласувајќи ја врската на играта со религијата и ритуалот.

Кралската игра на Ур, популарна во Месопотамија пред 4.500 години, привлече внимание благодарение на Ирвинг Финкел, експерт за древниот месопотамски клинесто писмо. Истражувач од Британскиот музеј во Лондон ја дешифрирал неразбирливата комбинација на пишување и дијаграм во 1979 година, станувајќи сопственик на „најстариот збир на правила за игра“.

Овие древни игри на табла се покажаа не само забава, туку и огледало на општеството од нивното време. Истражувачот Волтер Крист од Државниот универзитет во Аризона открил дека со текот на времето, местата каде што се играле игри на табла се менувале, што ги одразува социокултурните промени од елитни општества до држави со социјални хиерархии.