Можат ли козите да предвидат земјотреси или вулкански ерупции? Овие научници веруваат дека е возможно, еве зошто

Научниците регрутираат необични помошници за предвидување земјотреси, вулкански ерупции и други природни појави. Илјадници кучиња, кози и други домашни животни – заедно со голем број диви животни – се дел од истражувања што ги следат нивните движења од вселената.

Програмата користи мали предаватели кои се монтираат на цицачи, птици и инсекти. Движењата на овие суштества детално ќе се следат преку специјализиран сателит што ќе биде лансиран следната година.

Целта е не само да се проучи како животните реагираат на природни појави, како вулкански ерупции, туку и да се добијат нови сознанија за миграцијата, ширењето на болести кај животните и влијанието на климатските промени, велат истражувачите.

„На крај, се надеваме дека ќе лансираме флота од околу шест сателити и ќе воспоставиме глобална мрежа за набљудување. Таа ќе обезбеди не само податоци за движењето и здравјето на животните, туку и информации за тоа како тие реагираат на природни феномени како земјотреси,“ изјави Мартин Викелски, раководител на проектот од Институтот за однесување на животните во Германија „Макс Планк“.

Првични успеси на проектот

Следењето на животните со предаватели веќе е докажано дека вреди со експерименти на Сицилија, на падините на Етна, рече Викелски. „Откривме дека козите прилично добро ги предвидуваат големите вулкански ерупции.“

Сензорите покажале дека животните стануваат нервозни пред ерупција и одбиваат да се движат кон повисоки пасишта, кои инаку би ги посетиле. „Тие однапред знаат што доаѓа. Не знаеме како го прават тоа, но го прават,“ додаде тој.

Слично, истражувачите следеле кучиња, овци и други домашни животни на планините Абруцо во близина на Рим и откриле дека тие исто така реагирале на начин што предвидел седум од осум големи земјотреси во регионот во последните 12 години.

Историски сведоштва и нова технологија

Приказните за необично однесување на животните пред земјотреси или ерупции не се нови. Грчкиот историчар Тукидид запишал дека кучиња, змии и ласици го напуштиле градот Хелик пред земјотрес во 373 година п.н.е.

Слично, во 1975 година, пред земјотресот во Хајченг, Кина, биле забележани змии и стаорци како ги напуштаат своите дупки.

Зошто животните реагираат на овој начин сè уште не е целосно јасно. „За време на подготовките за земјотрес, тектонските плочи се движат под огромен притисок, ослободувајќи јони од карпите во воздухот. Можно е животните да реагираат на тоа,“ објасни Викелски.

Оваа програма е овозможена благодарение на револуцијата во технологијата за следење. Малите дигитални предаватели со мали литиумски батерии и минијатурни GPS-уреди овозможуваат лесни уреди за следење со тежина од само неколку грама.

„Сега сме во состојба да ги следиме повеќето видови на животни на планетата,“ рече екологистот Скот Јанко од Универзитетот во Мичиген за MIT Technology Review.

Примена на податоците

Разбирањето како животните реагираат на геолошки промени е само еден аспект. Пример се електронските ушни ознаки со мали акцелерометри, поставени на диви свињи. Преку промените во движењето на животните, може да се следи ширењето на африканската свинска чума – високо заразен вирус.

„Ова е револуција во следењето на болестите кај диви животни,“ изјави научникот Кевин Морел од Институтот „Макс Планк“.

Технологијата исто така помага да се откријат процесите што ги движат миграциите. Предаватели се монтирани на суштества како ноќни молци, и наскоро ќе ги разоткријат мистериите зад нивните миграции од 2.000 километри меѓу Европа и Африка.

„Слично, ќе можеме да ги изучуваме популациите на животни за да одредиме како реагираат на промените во живеалиштата предизвикани од глобалното затоплување,“ додаде Викелски.