На светот му се заканува исчезнување на најпознатиот вид на банани во светот. Но, за среќа, научниците имаат план како да ги спасат!

Популарен вид банана се соочува со исчезнување од габичен патоген. Болеста Fusarium wilt (FWB) го блокира протокот на хранливи материи до овошјето и го прави да венее. Во текот на 1950-тите, патогенот ги збриша комерцијалните култури на банани и направи еден вид – бананите Грос Мишел – функционално да исчезнат.

Скратено како Foc TR4, оваа габа десеткуваше неколку култури на банани во 1950-тите и збриша еден цел вид, иако бананите не се единствените растенија загрозени од овој патоген.

„Како комплекс на видови, Fusarium oxysporum може да зарази над 100 различни растителни домаќини“, изјави за „Popular Science“ коавторот на студијата и молекуларен биолог од Универзитетот во Масачусетс Амхерст, Ли-Џун Ма.

Дел од оваа вирулентност се сведува на неговиот геном и начините на кои може да се промени. Според Ма, секој геном на Fusarium oxysporum може да се подели на два дела – основен геном и дополнителен геном. Основниот геном ги извршува сите главни функции за одржување на домаќинството за одржување на геномот. Дополнителниот геном тогаш може слободно да варира од сој до сој и може да се справи со специјализирани функции – вклучително и способност да зарази одредено растение.

Разбирањето како функционира патогенот и неговиот геном на молекуларно ниво е клучно за развивање начини за борба против него и спречување на повеќе видови банани да исчезнат.

Пред повеќе од 50 години, првите жртви на оваа габична инфекиција беа бананите Грос Мишел. Во голема мера како одговор на венеењето на бананите, сортата Кевендиш беше одгледувана за да биде замена отпорна на болести и е најпопуларниот тип на комерцијално достапна банана денес. Ова функционираше некое време, но до 1990-тите, имаше уште една епидемија на венеење на бананите што се прошири од Југоисточна Азија до Централна Америка.

Ма и нејзиниот тим ја поминаа последната деценија проучувајќи како функционира геномот на TR4 за да се бори против новото појавување на венеење на бананате Кевендиш. Изненадувачки, тие открија дека всушност не потекнува од истиот патоген што ги уништи посевите во 50-тите.

„Сега знаеме дека патогенот TR4 што ги уништува бананите Кевендиш не еволуирал од патогенот што ги уништи бананите Грос Мишел“, рече Ма.

„Геномот на TR4 содржи некои дополнителни гени кои се поврзани со производството на азотен оксид, кој се чини дека е клучниот фактор во вирулентноста на TR4“.