Научниците „скенираа“ мозаик стар 2.100 години со Александар Македонски: Што научија?

Научниците од Универзитетот во Неапол Федерико II, заедно со Националниот археолошки музеј на Неапол (МАНН), спроведоа сеопфатна студија за познатиот мозаик „Битката кај Исус“. Внимателните методи на анализа овозможија да се идентификува составот на материјалите, скриените дефекти и трагите од претходните реставрации.

Во 333 п.н.е. во близина на реката Пинар (денешна Турција и Сирија), Александар Македонски со војска од 75.000 војници ја поразил многу супериорната персиска војска на Дариј III, која броела до 600.000 војници, во битката кај Ис. Современите историчари веруваат дека ги имало многу помалку, но ова е верзијата што се кажува во последните 2.300 години. Победата ја зацврсти славата на Александар како најголем командант. Околу 200 години подоцна, мозаикот на Битката кај Исус беше создаден во Помпеја, сега сместен во Националниот археолошки музеј во Неапол.

Мозаикот прикажува сцена на хаос, страв и победа. Го прикажува најинтензивниот момент од битката, кога Александар ги води своите воини во последниот напад. Тој забива персиски војник и гледа директно во Дариј III, кој очајно се обидува да избега.

Мозаикот, со димензии 5,82 на 3,13 m, е составен од повеќе од 1,9 милиони мали плочки, секоја не поголема од 4 mm. Направен е со техника opus vermiculatum, со што сликата е многу детална.

Мултиспектралната фотографија (64 секции) овозможи да се проучат шемата на бои, состојбата на површината и трагите од реставрации. Рендгенската флуоресцентна анализа (144 поени) го утврди елементарниот состав. Минералниот состав беше одреден со помош на спектроскопија на Фуриеова трансформација и Раман спектроскопија. Инфрацрвената термографија откри температурни аномалии. Ендоскопијата овозможи испитување на внатрешната структура. Интегрираната примена на овие методи обезбеди сеопфатни информации за материјалите, дефектите и историјата на реставрација на мозаиците.

На површината биле пронајдени гипс, восок и траги од калциум оксалат. Восокот веројатно бил нанесен за време на реставрацијата во 19 век, а малтерот можеби бил пренесен на мозаикот од заштитни материјали кога бил пренесен во МАНН во 1843 година. Мултиспектралното сликање откри други супстанции на површината, вклучително и органски облоги, а инфрацрвената термографија откри области каде температурата варира невообичаено, а овие области не се совпаѓаат со претходно обновените.

Плочките биле поделени во четири групи според нивниот состав, кој зависел од бојата. Карбонатните фрагменти (бела, розова, црвена, жолта, зелена и светло сина) најверојатно се направени од италијански и медитерански мермери како Marmor Lunensis и Marmor Numidicum. Силикатните елементи (црни, сиви и зелени) веројатно се направени од вулкански или метаморфни карпи. Средни, или стаклени, материјали вклучуваат жолти, зелени, кафени и црвени плочки, од кои некои содржат стакло. Црните и црвените детали со многу железо и манган може да потекнуваат од црните камења што се користеле во антички Рим, како што е Нерон Антико.

Ендоскопскиот преглед на задниот дел од мозаикот откри празнини и остатоци од стар лепак. Термичката слика покажа деформација и нестабилност на растворот. Генерално, резултатите од студијата не само што ја откриваат сложената структура на делото, туку ги даваат и потребните податоци за негово понатамошно обновување и зачувување.