Последните европски Шерпи: Во снег и мраз или на жешкото сонце со 100 килограми товар на грб

Во градот Стар Смоковец, во подножјето на словачките високи Татри, се собираат планински Шерпи, за да им олеснат на планинарите. Тие им го носат товарот до колибите, засолништата и домовите. Иако се нарекуваат Шерпи/Шерпаси, немаат никаква врска со Тибетанците кои се искачуваат на Хималаите и Непал. Народите на тибетското плато, вклучително и Шерпите, живееле на голема надморска височина илјадници години, за кое време се навикнале на планинскиот воздух.

Издржливите шерпи се поотпорни на редок воздух, надморска височина и сурова клима, поради што станаа носители на надморска височина, водичи низ непознати области и помагачи во базните логори. Шерпите се вредни во експедициите на Хималаите, а целиот свет знае за нивните исклучителни способности. Иако немаат такви генетски предиспозиции ниту се навикнати на тешки услови како Шерпас од Тибет, Словаците ја задржуваат својата традиција на водичи и помагачи на оние кои сакаат да ги запознаат Високите Татри, планински масив што се протега на словачко-полската граница.

Највисокиот врв на Високите Татри е Герлаховска штит со 2655 метри надморска височина. Во лето, посетителите уживаат во живописните шуми, светкави езера и огромни долини, восхитувајќи се на флората и фауната, истражувајќи стотици километри пешачки патеки помеѓу планинските куќи, а особено во зима, нерамни планински врвови му даваат доза стравопочит на целиот пејзаж.

Опремата што ја носат добрите духови на Високите Татри е изложена во музејот Шерпа во Стари Смоковац, каде посетителите можат да се запознаат со ликовите и делата на активни, но и пензионирани легендарни носители во долините на Татра. Многумина од нив повеќе не се со нас и ги носат своите товари на небесните патеки, а приватниот музеј го води Штефан Башкор, кој го носел товарот во алпските колиби цели 18 години.

Последните европски шерпи се искачуваат на опасни патеки во снег и мраз, носејќи скии како и синџири што ги користат на стрмните падини. Врзани на грбот и прицврстени со тешки ремени, тие се натоварени со специјална рамка за носење товари, тешка до 8 кг.

Тие носат храна, пијалоци, огревно дрво, како и гориво, боци со гас и постелнина на рамката. Собираат до сто килограми работи, а Шерпите работат во сите временски услови, од топли лета до студени и бурни зими, кога температурите можат да паднат до минус 20 степени. Иако можеби замислувате младешки силни лица, словачките Шерпи имаат широк спектар на возраст: од 17 до 79 години! Малкумина ја работат таа работа за пари. Ги привлекува нивната Љубов кон природата, планините и врвовите. Како што велат, тоа не е работа, туку начин на живот. Покрај чуварите, планинските куќи имаат и до осум шерпи, кои се вртат наизменично во разни задачи: од чистење и одржување на сместување до подготвување храна или чистење снег.

Во Татрите, кои не се развиле толку многу затоа што се заштитени како природен и биосферен резерват, сè уште се потребни носачи. Нивната работа воопшто не е лесна, дури е и опасна. Некои од нив беа убиени во лавина, а некои дури и замрзнаа. Шерпите честопати се осудени на осаменост и понекогаш ставени во голема опасност, но не се предаваат од љубов кон планините и слободата што таа им ја дава.