Пробив во нуклеарната фузија: „Светиот грал“ за производство на електрична енергија е поблиску до реалноста од кога било и е способен да достигне 200 МИЛИОНИ степени Целзиусови

Тоа би можело да започне ера на неограничена чиста, безбедна и достапна енергија за да се задоволи светската побарувачка. Сега, „светиот грал“ на производството на енергија – нуклеарната фузија, која ги прави сонцето и ѕвездите да светат – дојде чекор поблиску.

Научниците го вклучија JT-60SA, фузија уред од 700 милиони долари, лоциран во Нака северно од Токио, Јапонија. JT-60SA содржи вртлива плазма загреана на 200 милиони степени Целзиусови.

Ова е прагот каде атомите на водород можат да почнат да се спојуваат во хелиум, ослободувајќи одржлива енергија во процесот што може да стави крај на фосилните горива.
Изграден и управуван заеднички од Европа и Јапонија, JT-60SA ќе биде најголемиот светски реактор за фузија до завршувањето на ITER во Франција.

Други помали реактори се градат и тестираат – вклучувајќи го и ST40 во Оксфордшир – како прв чекор кон она што би можело да биде електрани со нуклеарна фузија ширум светот, кои обезбедуваат електрична енергија за домовите. Засега, примарниот фокус на JT-60SA е како истражувачка постројка и да се истражи како всушност ќе работат електраните со фузија што ќе бидат изградени еден ден.

Според експертите, ќе бидат потребни уште две години пред JT-60SA да произведе долготрајни плазми потребни за значајни физички експерименти. На церемонијата на инаугурација на JT-60SA во петокот, заменик водачот на проектот Сем Дејвис рече дека јапонскиот уред „ќе нè доближи до енергијата на фузија“.

„Тоа е резултат на соработка помеѓу повеќе од 500 научници и инженери и повеќе од 70 компании низ Европа и Јапонија“, рече тој.

Еврокомесарот за енергија Кадри Симсон рече дека JT-60SA е „најнапредниот токамак во светот“, нарекувајќи го почетокот на операциите „пресвртница за историјата на фузијата“.

„Фузијата има потенцијал да стане клучна компонента за енергетскиот микс во втората половина на овој век“, рече Симсон.

JT-60SA – која започна да се конструира во 2009 година – е шесткатна машина.
Како и другите реактори за фузија, водородниот гас во садот „токамак“ во облик на крофна на JT-60SA се загрева за да стане „плазма“ – од позитивно наелектризирани честички (јони) и негативно наелектризирани честички (електрони).

Плазмата – која често се нарекува четврта состојба на материјата по цврста, течна и гасна – опфаќа над 99 проценти од видливиот универзум и го сочинува најголемиот дел од нашето сонце.  Во токамакот, плазмата е заробена и под притисок од магнетни полиња се додека честичките со енергија на плазмата не почнат да се судираат.

Како што честичките се спојуваат во хелиум, тие ослободуваат огромно количество енергија, имитирајќи го процесот што природно се случува во центарот на ѕвездите. Фузијата се разликува од фисијата (техниката која моментално се користи во нуклеарните централи), бидејќи првата спојува две атомски јадра наместо да раздели едно (фисија).

За разлика од фисијата, фузијата не носи ризик од катастрофални нуклеарни несреќи – како онаа забележана во Фукушима во Јапонија во 2011 година – и произведува многу помалку радиоактивен отпад од сегашните електрани, велат нејзините експоненти. Додека нуклеарната фузија е во повој, некои ја сметаат за одговор на идните енергетски потреби на човештвото.

Електраните со фузија може да ги намалат емисиите на стакленички гасови од секторот за производство на електрична енергија, кој е еден од главните извори на овие емисии на глобално ниво. Фузијата на крајот би можела да се бори против климатските промени со замена на изворите на енергија кои испуштаат стакленички гасови, како што се јаглен и гас.