Сите знаеме што е тоа „дежа ву“, но сте доживеале ли „жаме ву“?

Кога чувствуваме дежа ву и веруваме дека сме доживеале нешто слично во минатото, тоа може да ни даде морничаво чувство дека минатото наеднаш влегло во нашата сегашност. Но, што ако ви кажеме дека постои спротивното од дежа ву, кое исто така привлекува внимание и нè тера да гледаме на светот со „нови очи“?

Дежа ву и неговата улога во меморискиот систем

Неодамнешните истражувања на психолози и невронаучници ни дадоа подобро разбирање за тоа како функционира нашиот ум. Истражувачите открија дека дежа ву не е случаен феномен, туку повеќе прозорец во функционирањето на нашиот мемориски систем. Дежа ву се заснова на десинхронизација помеѓу делот од мозокот одговорен за препознавање познати ситуации и реалност. Така, дежа ву може да се гледа како еден вид „проверка на факти“ за нашата меморија.

Жаме ву – спротивна чудна појава

Сепак, постои спротивен феномен, кој истражувачите го нарекуваат „jamais vu“. Ова чувство се јавува кога нешто што мислиме дека е познато одеднаш изгледа нереално или ново. Во една неодамнешна студија која беше наградена со Нобеловата награда за литература, научниците почнаа да го истражуваат механизмот зад жаме ву.

Овој феномен може да се манифестира во различни ситуации. Музичарите може да искусат „jamais vu“ кога пуштаат музичко парче што им изгледа исклучително познато, но одеднаш се чувствуваат нереално. И во животот, можеби сте го доживеале ова кога се враќате на познато место и одеднаш чувствувавте дека го гледате со сосема „нови очи“.

„Jamais vu“ е многу поретка појава од дежа ву и може да биде уште почудна и повознемирувачка. Луѓето го опишуваат како губење на значењето на познатите работи додека ги гледаат одново и одново. Ова чувство на „jamais vu“ се манифестира преку досада, болка во рацете и чудна сензација.

Експерименти со jamais vu

Истражувачите одлучија да спроведат експерименти за подобро да го разберат жаме ву. Во првиот експеримент, 94 студенти постојано го запишувале истиот збор и се покажало дека околу 70% од нив почувствувале „jamais vu“ по околу една минута. Во вториот експеримент беше употребен зборот „the“ и 55% од учесниците престанаа да пишуваат по 27 повторувања, чувствувајќи чудно чувство на губење на значењето.

Феноменот „jamais vu“ продолжува да биде мистерија, но помогна да се дешифрира еден од чудните аспекти на нашата меморија и перцепција. Како што се испоставува, ова не е ново во научните кругови – првите забелешки за „губењето на асоцијативната сила“ со зборови ги направила Маргарет Флој Вашбурн уште во 1907 година.