Шокантната вистина за сектите: Како функционираат, кои се нивните жртви? Објаснува психијатар
Сомнителни религиозни култови, обуки за будење на „ведска жена“ и мрежен маркетинг – што имаат заедничко овие заедници? Сите тие се структурирани и управувани како култови. Психијатарот Василиј Шуров објаснува како функционираат сектите, како ги препознаваме и зошто секој може да стане нивна жртва.
Содржина:
- Што е секта?
- Сектите ги мамат луѓето играјќи на нивните најдлабоки потреби за прифаќање и поддршка
- Најподложни на секти се луѓето во лична или општествена криза – но секој може да падне во нивната замка
- Животот на секташот: Губење на семејство, пријатели, здравје и идентитет – излезот е тешок и бара стручна помош
Што е секта?
Речникот на Ожегов го дава следниов одговор: секта е религиозно движење кое се отцепило од одредена вера и се спротивставува на неа. На пример, христијанството некогаш било секта која се одвоила од јудаизмот. Сепак, оваа дефиниција не ги опфаќа сите аспекти на концептот.
Според психијатарите и социолозите, секта е секое социјално здружение кое го спротивставува своето учење на општествените вредности, ги заменува личните интереси со групни и создава зависност. Виталиј Питанов дава јасна дефиниција: „Секта е било кое заедништво што свесно гради зависност кај своите членови и ги лишува од автономија.“
Современите секти можат да се поделат во неколку групи:
• Религиозни култови (баптисти, Јеховини сведоци)
• Комерцијални секти (мрежен маркетинг со изградба на ригидни пирамиди и култ на богатство)
• Психокулти (обуки за личен раст, курсеви за привлекување и заведување, итн.).
Сектите ги мамат луѓето играјќи на нивните најдлабоки потреби за прифаќање и поддршка
Сите имаме потреба од прифаќање, припадност и самореализација. Кога овие потреби не се исполнети, лесно стануваме плен на секташките ветувања: топлина, внимателни погледи и лесна интеграција во групата. За да бидеш дел, не треба да се трудиш – само припаѓај. За осамени лица или млади несигурни луѓе, ветените резултати се илузија што постојано се преместува, а членството започнува како утеха, а завршува со зависност.
На пример, осамена личност, без семејство или пријатели, одеднаш таму наоѓа луѓе кои се однесуваат кон неа топло и ја прифаќаат. Доаѓа на нивниот прв состанок, и сите се насмевнуваат, слушаат и обрнуваат внимание. И за да го постигнат ова, не треба да се напрегаат, да ја развиваат својата личност или да растат – само треба да бидат дел од заедницата. Тие го добиваат она што им недостасувало и нема да се откажат толку лесно од него.
Или друг пример: еден млад човек нема самодоверба и не знае како да им пристапи на луѓето. Поканет е на курс за обука за комуникациски вештини каде што ветуваат дека ќе го научат како да заведува жени за пет минути. Се наоѓа во структура каде што е невозможно навистина да научи нешто. Менторот постојано го охрабрува и го фали (се движиш во вистинската насока, само уште неколку курсеви и ќе станеш бог на заведувањето), но ветените резултати остануваат далечно сеќавање, бидејќи се само илузија.
Кој е во опасност?
Секој може да заврши во култ. Луѓето завршуваат таму кога се ранливи: за време на лични кризи или социјални превирања. Во такви времиња, некој е особено потребен да ги смири, да им даде јасна насока, да исцрта насока и да понуди разбирливи инструкции. А водачите на култовите се одлични во ова.
Сепак, сè уште постојат одредени категории на луѓе кои имаат поголема шанса да паднат во секта:
-
Постари луѓе. На оваа возраст, темата за смртта станува порелевантна, па затоа на многу постари луѓе им е особено потребна утеха, која често ја наоѓаат во религијата или култот.
-
Луѓе на духовна потрага . Сектата тврди дека е единствениот извор на вистината, нудејќи едноставно и јасно разбирање на светот (иако апсурдно). Ова привлекува религиозни луѓе со развиен митолошки и магичен поглед на светот.
-
Трауматизирани луѓе . Оние кои доживеале психолошка траума честопати имаат проблеми со довербата, слабо чувство за граници и страдаат од анксиозност и депресија. Во култ, тие наоѓаат стабилност и јасни правила кои ветуваат исцелување.
-
Алкохоличари и наркомани . Кога се приклучуваат на секти, зависниците ја менуваат една зависност со друга. Тие често се регрутираат од бесплатни центри за рехабилитација управувани од религиозни секти.
Психолошки портрет на водач на култ
Авторитативната личност е апсолутно уверена во она што го кажува и прави. Може да биде строга, заповедничка и ладна, или може да биде опфатна, топла и љубезна (мудар учител). Но, во секој случај, таа секогаш е над своите ученици, секогаш супериорна, секогаш малку снисходлива кон нив и не толерира приговори. Водачите на култовите обично поседуваат силна харизма и развиени ораторски вештини.
Понекогаш, самите водачи на религиозните култови почнуваат да веруваат во својата голема судбина. Но, почесто, тие се стремат кон чисто материјални цели. Додека проповедаат аскетски начин на живот и бараат од своите следбеници да се откажат од телесните задоволства, основачите на сектата обично се препуштаат на секаков луксуз: тие стекнуваат луксузни домови, одмараат во скапи одморалишта и вечераат во одлични ресторани. Всушност, крајната цел на водачот при создавањето култ е да живее добар живот, без оглед на идеите што јавно ги изразуваат.
Најпознатите деструктивни секти
-
Храмот на луѓето . Тоталитарен култ основан од Американецот Џим Џонс во Индијана во 1955 година. Идеологијата на Џонс беше мешавина од христијански, комунистички и социјалистички идеи. Таа нагласуваше расна еднаквост. Култот стекна озлогласеност по ужасната трагедија во 1978 година: 909 членови извршија масовно самоубиство по наредба на Џонс.
-
Аум Шинрикјо е терористички, екстремистички, тоталитарен култ основан во 1987 година од јапонскиот државјанин Шоко Асахара. Во 1995 година, членовите на култот извршија терористички напад во метрото во Токио, обидувајќи се да ги отрујат патниците со гас сарин. Според различни извори, како резултат на тоа загинале помеѓу 12 и 27 лица, а уште неколку десетици биле сериозно отруени.
-
Небесна порта. Деструктивен култ основан во 1974 година од Маршал Еплвајт и Бони Нетлс. Во 1997 година, 39 членови извршиле ритуално самоубиство затоа што верувале дека Земјата е на пат да се судри со кометата Хејл-Боп.
Последици од регрутирање во култ
Член на култ брзо губи сè: семејство, пријатели, кариера, имот, ментално и физичко здравје. Целиот нивен живот се врти околу служењето на култот. Од нив се бара да водат аскетски начин на живот, постојано да постат, да се молат или да проповедаат, честопати лишени од сон (бидејќи луѓето лишени од сон се поподложни на сугестија) и постојано да се каат за минатите гревови.
Сите овие манипулации се дизајнирани да го натераат лицето да се чувствува несигурно, виновно и постојано напнато и под стрес. Потоа, нивната единствена утеха стануваат ветувања за подобар живот, што е можно само со следење на правилата на култот.
Враќањето на член на култ во нормален живот не е полесно од враќањето на зависник во нормален живот. Ова бара помош од психотерапевт. Никакви принудни мерки, како што се заклучување на куќата, исмејување или заплашување, нема да помогнат.
Како да ги заштитите вашите најблиски?
-
Одржувајте топли односи со вашите роднини, особено со постарите лица, и бидете заинтересирани за тоа што се случува во нивните животи.
-
Обрнете внимание на какви било промени во однесувањето и финансиската состојба.
-
Не ги напаѓајте или исмејувајте вашите најблиски ако одлучат да ви кажат за нивната вмешаност во сомнителна група. Обидете се да дознаете што е можно повеќе за тоа и нежно изразете ги вашите загрижености. Консултирајте се со психолог за најдобриот тек на дејствување во оваа конкретна ситуација.
-
Доколку забележите симптоми на депресија или високо ниво на анксиозност кај некој близок до вас, обидете се да го убедите да се консултира со специјалист.
Се напалив на муабетиве! Ќе напрам секта 😎
Коментирај анонимно