Вселената станува „Див Запад“ поради застарени закони

Вселенските активности се регулирани со меѓународни договори како Договорот за Вселена од 1967 година, но овие закони се создадени во време кога вселената беше домен на државите, а не на приватни компании. Денес, приватните играчи доминираат – повеќето од 11.000 активни сателити се во приватна сопственост, а NASA и другите агенции тесно соработуваат со компании како SpaceX, која досега добила 22,6 милијарди долари од американската влада.

Проблеми со одговорноста и безбедноста

Зголемениот број на сателити и вселенски летала го зголемува ризикот од судири. Конвенцијата за одговорност од 1972 година се однесува само на држави, не на компании, што значи дека штетите предизвикани од приватни субјекти мора да се решаваат преку дипломатски канали – сложен и бавен процес. Осигурувањето е опција, но е скапо и не го покрива секој случај.
Законот бара земјите да спречат загадување на вселената, но не ја решава акумулацијата на вселенски отпад. Термините како „со должно внимание“ и „соодветна консултација“ се недоволно дефинирани, што остава простор за манипулации.

Кој ги поседува ресурсите во вселената?

Прашањето за сопственоста на ресурсите на Месечината станува сè поактуелно. САД се обидуваат да овозможат приватна експлоатација преку „Артемис договорите“, што се коси со концептот за „заедничко наследство на човештвото“ од Договорот за Месечината од 1979 година. Без унифицирани правила, експлоатацијата може да доведе до конфликти.

Потреба од нови правила

Вселенското право мора да се прилагоди на новата реалност за да обезбеди безбедно и одржливо истражување. Потребна е глобална согласност за прашања како:
• Како да се спречи штета врз Месечината и кој ќе сноси одговорност?
• Како да се регулира вселенскиот сообраќај?
• Како државите да преземат поголема контрола врз приватните компании во вселената?

А можеби првото прашање што ќе треба да се реши е – на која страна од идните месечеви патишта ќе се вози?