Заврши 13 месечната рекордна топлотна криза на Земјата. Што ќе се случува сега?

Заврши 13-месечната серија на рекордното глобално загревање.

Од јуни 2023 година до јуни 2024 година, температурите на површинските води на воздухот и океаните биле во просек за четвртина Целзиусови степени повисоки од рекордите поставени само неколку години претходно. Температурите на воздухот во јули 2024 година беа малку пониски од претходниот јули (0,04°C, најтесните од маргините) според Службата за климатски промени „Коперник“ на ЕУ.

Јули 2023 година, пак, беше за 0,28 °C потопол од претходниот рекордно топол јули во 2019 година, така што извонредниот скок на температурата во текот на изминатата година допрва треба целосно да се намали. Најтоплата глобална температура на воздухот е забележана во декември 2023 година, со 1,78 °C над просечната температура од прединдустрискиот период за декември – и 0,31 °C потопла од претходниот рекорд.

Глобалното затоплување постојано ги урива рекордите за топли глобални просечни температури во последниве децении, но нивното уривање за четвртина степен за неколку месеци не е вообичаено. Крајот на оваа серија не ја намалува зголемената закана од климатските промени.

Значи, што ги предизвика овие рекордни температури? Неколку фактори, но најголем и најважни се климатските промени, во голема мера предизвикани од согорувањето на фосилните горива.

Што ја предизвика топлотната низа?

Температурите типични за Земјата пред 150 години се користат за споредба за мерење на модерното глобално затоплување. Референтниот период, 1850-1900 година, беше пред да се емитираат повеќето стакленички гасови поврзани со глобалната индустријализација – кои ја зголемуваат топлината присутна во океанот и атмосферата на Земјата.

Јули 2024 година беше 1,48 °C потопол од типичниот прединдустриски јули, од кои околу 1,3 °C се припишуваат на општиот тренд на глобалното затоплување во текот на последните децении.

Овој тренд ќе продолжи да ги зголемува температурите додека човештвото не ја стабилизира климата со задржување на фосилните горива во земјата каде што припаѓаат.
Зад голем дел од подемите и падовите на температурите е феноменот Ел Нињо. Настанот Ел Нињо е реорганизација на водата низ огромниот тек на Тихиот Океан.

Ел Нињо е толку важен за функционирањето на светските временски услови бидејќи ја зголемува температурата на воздухот во просек низ целата површина на Земјата, не само над Пацификот. Помеѓу настаните во Ел Нињо, условите може да бидат неутрални или во спротивна состојба наречена Ла Ниња, која има тенденција да ги олади глобалните температури. Осцилацијата помеѓу овие екстреми е неправилна, а условите на Ел Нињо имаат тенденција да се повторуваат по три до седум години.

Топлата фаза Ел Нињо од овој циклус почна пред една година, го достигна својот врв околу крајот на 2023 година и сега е во неутрален тренд, поради што заврши серијата на соборување на рекорди. Ел Нињо 2023/2024 беше силен, но не беше суперсилен. Точното влијание на другите фактори допрва треба целосно да се разоткрие.

Знаеме дека има мал позитивен придонес од Сонцето, кое е во фаза од својот 11-годишен циклус на сончеви дамки во кој зрачи фракционо повеќе енергија на Земјата. Метанот е уште еден важен стакленички гас и неговата концентрација во воздухот порасна побрзо во изминатата деценија отколку во текот на претходната деценија.

Научниците, исто така, проценуваат колку мерките за чистење на загадувањето на воздухот може да придонесат за затоплување, бидејќи одредени честички загадувачи на воздухот можат да ја рефлектираат сончевата светлина и да влијаат на формирањето на облаците.

Бидејќи Тихиот Океан сега веројатно ќе се врати кон условите на Ла Ниња, глобалните температури ќе продолжат да се намалуваат, но веројатно не на нивоата забележани пред 2023/24 година. Ел Нињо делува малку како запирање на глобалното затоплување. Голем настан Ел Нињо соборува нови рекорди и воспоставува нова, повисока норма за глобалните температури. Таа нова норма го одразува основниот тренд на глобално затоплување.

Веројатно сценарио е дека глобалните температури ќе флуктуираат близу до нивото од 1,4°C од пред неколку години, додека следниот голем настан Ел Нињо ќе го однесе светот на +1,5 степени Целзиусови повеќе во 2030 година/

Добрата вест е дека намалувањето на фосилните горива започна во сектори како што е производството на електрична енергија, каде што обновливите извори на енергија задоволуваат се поголем дел од зголемената побарувачка. Но, транзицијата не се случува доволно брзо, со голема разлика. Исполнувањето на климатските цели не е компатибилно со целосното искористување на постојната инфраструктура за фосилни горива, но сепак продолжуваат новите инвестиции во нафтените платформи и полињата за гас.