Животниот век на луѓето не расте како што некогаш се очекуваше. Нашите шанси да доживееме 100 години не се многу големи, а еве кој е новиот животен век на луѓето

Медицинските напредоци, подоброто јавно здравје и подобрените диети им помогнаа на луѓето да живеат подолго во 1800-тите и 1900-тите години. Но, новата студија покажува дека животниот век не расте како што некогаш се очекуваше, и дека најголемите скокови во долготрајноста веќе се зад нас.

„Повеќето постари луѓе кои се живи денеска живеат дополнителни години благодарение на медицината,“ изјави С. Џеј Олшански, професор по епидемиологија и биостатистика на Универзитетот во Илиноис, Чикаго, кој ја водеше студијата. „Но, овие медицински решенија додаваат сè помалку години, иако медицинскиот напредок е брз. Ова значи дека периодот на големи зголемувања на животниот век е завршен“.

Студијата опфати податоци од 1990 до 2019 година во осум земји со најдолг животен век (Австралија, Франција, Италија, Јапонија, Јужна Кореја, Шпанија, Шведска и Швајцарија), заедно со Хонг Конг и САД.

Од 1990 година животниот век при раѓање во овие земји се зголемил за само околу шест и пол години.

Олшански рече дека нивното истражување покажува дека природната граница за тоа колку долго луѓето можат да живеат е веројатно веќе зад нас, а не во иднината. Иако некои луѓе сè уште може да живеат до 100 години, повеќето нема да стигнат дотаму. Всушност, модерната медицина додава само мали подобрувања во животниот век.

Во САД, животниот век беше 77,5 години во 2022 година, што е малку повеќе од 75,4 години во 1990 година, но помалку од 78,8 години во 2019 година.

Оваа студија не ги вклучува податоците од пандемијата на КОВИД-19, која предизвика милиони смртни случаи ширум светот и уште повеќе би влијаела на бројките за животниот век.

Уште во 1990 година, Олшански објави труд во кој кажа дека е „многу малку веројатно“ дека животниот век ќе надмине 85 години бидејќи најголемите подобрувања веќе се случиле.

Во новата студија, објавена во Nature Aging, Олшански вели дека треба да се фокусираме на забавување на стареењето и подобрување на „здравствениот век“ – бројот на години во кои луѓето остануваат здрави, а не само живи.

„Има уште многу што можеме да направиме,“ вели тој. „Можеме да им помогнеме на луѓето да живеат подолго и поздраво со намалување на ризичните фактори, борба против нееднаквоста и поттикнување на поздрави стилови на живот.“

Д-р Марија Тороиела Карни, професорка по медицина на Northwell Health, се согласува дека треба да се фокусираме на подобрување на здравјето од млада возраст. Таа истакна дека нашите телесни системи (како што се срцето, белите дробови и бубрезите) достигнуваат врв околу 30-та година и потоа почнуваат да опаѓаат. Сега почнуваме да разбираме како работи, на пример, воспаленијата и лошите навики можат да го забрзаат овој процес.

Во САД, најстарата жива личност е Елизабет Франсис, која наполни 115 години во јули.

Центарот за истражување Pew проценува дека бројот на Американци кои ќе достигнат 100 години ќе се зголеми од околу 101.000 луѓе во 2024 година на околу 422.000 во 2054 година. Но и покрај ова, Олшански вели дека станувањето столетник ќе остане реткост и нема значително да влијае на просечниот животен век.

„Може да биде оптимистички ако 15% од жените и 5% од мажите во некоја земја успеат да доживеат 100 години во овој век,“ рече тој.