Зошто е катастрофално лошо голтањето гуми за џвакање? Дали сте слушнале за поимот безоар?

Во првиот роман за Хари Потер, професорот Северус Снејп се надева дека ќе го засрами Хари со тоа што ќе го праша на тема безоари. Според Снејп, тоа се камени маси пронајдени во стомакот на коза кои можат да дејствуваат како противотров за повеќето отрови. Подоцна во серијата, безоари доаѓаат да го спасат отруениот Рон Визли.

Името безоар е дериват и од персискиот и од арапскиот јазик, во превод како „противотров“ и „против отрови“ – од каде веројатно и Џ.К. Роулинг добила инспирација. Но, многу читатели на Хари Потер можеби не сфатиле дека безоарите не се само производ на имагинацијата на Роулинг.

И иако е вистина дека тие можат да се најдат во желудникот на козите и другите животни, луѓето исто така можат да развијат безоари – иако ретко – во нивниот стомак, цревата, жлебовите, па дури и душниците.

Безоарите се движат по големина и тежина. Во јули 2024 година, маса од 40 сантиметри коса, тешка два килограми, беше хируршки отстранета од стомакот на 24-годишна жена во Манаби, Еквадор. Во март 2024 година, лекарите во Њукасл извадија 15 сантиметри топка од влакна од стомакот на седумгодишно девојче. Според извештаите, покривало 80 проценти од нејзиното црево .

Безоарите често се камени по својот изглед и можат да бидат составени од каков било материјал што нема да се вари (храна, особено гуми за џвакање и слично) и апсорбира преку ѕидот на цревата. Како резултат на тоа, материјалот се акумулира во луменот – шупливиот простор – на цревата, постепено зголемувајќи се во големина.

Потребни се одредени услови за некој да развие безоар – обично јаде несварлив материјал додека има бавно движечки дигестивен систем, што значи дека не може да го движи материјалот по цревата и надвор како измет.

Видови безоар

Има широк спектар на типови безоар, обично класифицирани според тоа од што се направени. На пример, постојат фитобезоари од растителна основа – бидејќи растителниот материјал главно се состои од целулоза, соединение кое не е сварливо за луѓето.

Многу други материјали може да се развијат во безоари. Овошните и растителните влакна, млекото, лековите и гуми за џвакање (како што се голтаните гуми за џвакање) може да формираат несварлива маса во желудникот, додека ингестијата на неоргански материјали како хартија, полистирен и пластика, исто така, може да предизвика безоар.

Ова е особено поврзано со состојбата „пика“, која ја опишува желбата за храна што не може да се јаде или храна без хранлива вредност, најчеста кај бремените жени.

Не мора сите безоари да бидат камени. Трихобезоарите се состојат од проголтана коса, која може да се акумулира во телото слично како топче за коса кај мачка. Ова може да доведе до состојба позната како Рапунзел синдром, именувана по хероината од бајките, каде што безоарот расте во големина и должина со години голтање влакна.

На некои пациенти им е потребна операција за отстранување на обемна грутка коса од цревата за која се вели дека личи на долгата плетенка на Рапунзел.

Како и многу камени маси во телото, како што се камењата во жолчката и бубрежните калкули, освен ако безоарите не се пробијат во помали простори каде што можат да се заглават, тие можеби нема да предизвикаат никакви симптоми – и можат да останат скриени со години.

Ако безоарите навистина предизвикуваат проблеми, како што се гадење, абдоминална болка и повраќање – па дури и гастрични улкуси или крварење – тие можат да се отстранат со користење на различни методи. Ако безоарот е доволно мал, може да се отстрани преку ендоскоп – алатка прикачена на камера која може да види во цревата за да го извади каменот. Отстранувањето на поголемите безоари може да бара операција.