10 прашања, на кои науката сѐ уште нема одговор: Како се размножуваат јагулите, што е темната материја и зошто навистина спиеме?

Содржина:

• 1. Никој никогаш не видел како европските јагули се размножуваат
• 2. 95% од вселената е темна: Темната материја и енергија остануваат мистерија
• 3. Зошто сонуваме – и зошто воопшто спиеме?
• 4. Зошто и како мјаукаат и мрморат мачките – и што добиваат од тоа?
• 5. Мнозинството морски форми никогаш не се истражени ниту видени
• 6. Никој не знае зошто зевањето се пренесува и што всушност прави
• 7. Парацетамол: Едно од најкористените лекарства, но ефектот останува непознат
• 8. Гравитацијата не е до крај разбрана – физиката нема одговор зошто „влече“
• 9. Најоптималниот пат меѓу повеќе точки – нерешлив компјутерски проблем
• 10. Здравјето на микробиомот: Никој не знае кои бактерии треба да живеат во нашиот цревен систем

1. Никој никогаш не видел како европските јагули се размножуваат

И покрај децении истражувања, ниту еден научник не бил сведок на парењето на европските јагули. Се знае само дека возрасните јагули пливаат од Европа до Бермудскиот триаголник за да се размножуваат, а потоа ‘бебињата’ мистериозно се враќаат назад. Како се ориентираат, како го прават тоа и зошто токму таму? Науката сè уште нема точен одговор.

2. 95% од вселената е темна: Темната материја и енергија остануваат мистерија

Сè што можеме да видиме, допреме и измериме сочинува само околу 5% од универзумот. Останатите 95% се темна енергија и темна материја – нешто што не сме го детектирале, но математиката вели дека мора да постои. Некои научници дури се сомневаат дали овие феномени навистина постојат или нашата физика е погрешна.

3. Зошто сонуваме – и зошто воопшто спиеме?

Секојдневно сонуваме надреални сцени, а повеќето се бришат од нашата меморија. Науката има теории – од репетирање на предизвици, до мозочна „чистка“ – но вистината е дека никој не знае зошто сонуваме. Не знаеме ни зошто нашиот организам мора да мине осум часа во сон, кога некои животни воопшто не спијат.

4. Зошто и како мјаукаат и мрморат мачките – и што добиваат од тоа?

Само неодамна научниците сфатија дека мрморењето на мачките се создава со мускулите на нивната гласна кутија. Мјаукаат кога се среќни, но и кога се плашат или кога трпат болка, тогаш што навистина значи мрморењето? Зошто оваа вибрација им носи утеха им е уште непознато.

5. Мнозинството морски форми никогаш не се истражени ниту видени

Знаеме малку за морињата под 200 метри длабочина – ‘самрак зоната’ каде ретко навлегува светлина, а притисокот е екстремен. Дури и чудовиштата како џиновските лигњи сè уште се мистерија, а организмите од најдлабоките зони умираат при изнесување на површина. Без специјална опрема, поголемиот дел од длабокиот океан е недостапен.

6. Никој не знае зошто зевањето се пренесува и што всушност прави

Зеваме од досада, кога сме уморни, па дури и кога гледаме или читаме за зевање – тоа се пренесува меѓу луѓето. Но затоа, науката не знае што точно прави зевањето на нашиот организам и дали воопшто има некаков ефект врз мозокот или телото.

7. Парацетамол: Едно од најкористените лекарства, но ефектот останува непознат

Парацетамолот го користиме често, но и по 150 години историја, науката не е сигурна како точно делува – дали го блокира некој ензим или влијае на рецепторите. Фармацевтските компании за многу лекови прво откриваат ефект, па потоа ја разбираат биохемијата – како кај маларијата и антидепресивите.

8. Гравитацијата не е до крај разбрана – физиката нема одговор зошто „влече“

Сите знаеме дека предметите паѓаат и дека планетите орбитираат, но зошто масата предизвикува привлекување? Физичарите замислиле честичка наречена „гравитон“, но досега немаат никакви докази за нејзино постоење. Гравитацијата останува едно од најголемите прашања во темелната физика.

9. Најоптималниот пат меѓу повеќе точки – нерешлив компјутерски проблем

Замислете треба да планирате патување меѓу многу градови, без да повторувате ниту еден. Како да ја најдете најкратката рута? Алгоритми постојат само за мали проблеми, но за големи броеви, ниту математиката, ниту компјутерската наука немаат универзален одговор, иако проблемот изгледа едноставно.

10. Здравјето на микробиомот: Никој не знае кои бактерии треба да живеат во нашиот цревен систем

Нашиот цревен систем содржи милијарди микроби кои се клучни за здравјето, но науката не знае каков точно состав гарантира добро здравје. Комерцијалните пробиотици само „поминуваат“ низ цревото, а тестовите не можат да потврдат дали некој има здрав или болен микробиом. Патот до вистинското знаење е малку нејасен.