Како да не бидеш заменет од AI? Промените на пазарот на трудот веќе се случуваат

Содржина:

• Компаниите што веќе дејствуваат
• Кои работни места се најмногу загрозени?
• AI не само што заменува – туку и трансформира
• Работници под стрес: стравот е реален
• Ќе бидеме ли сите заменети?
• Најбараните вештини на иднината
• Постои ли решение? Да – преквалификација и усовршување
• Компаниите и државата имаат своја улога
• AI е тука – и иднината припаѓа на подготвените

Компаниите што веќе дејствуваат

Неколку примери од индустријата:

• Duolingo отпушти 10% од хонорарците поради AI алатки.
• IBM паузираше вработувања за позиции што може да се автоматизираат.
• Grab започна отпуштања, а директорот изјави: „Луѓе што не прифаќаат AI ќе бидат заменети од луѓе што го прифаќаат.“
• Банкарскиот сектор може да изгуби до 200.000 работни места во наредните 3-5 години според Bloomberg Intelligence.

Кои работни места се најмногу загрозени?

AI најлесно ги заменува улогите кои се рутински, структурирани и лесно предвидливи. Тоа вклучува внесување податоци, административна поддршка, кориснички сервиси, па дури и одредени креативни улоги.

Секторите под најголем притисок од автоматизација се:
• Банкарство и финансии
• Технологија
• Производство и логистика
• Здравство (административни позиции)

Во банкарството, на пример, улогите за усогласеност, ризик и клиентска поддршка веќе се заменуваат со автоматски системи и чатботи.

AI не само што заменува – туку и трансформира

Порано автоматизацијата се однесуваше само на едноставни задачи. Но денес, AI може да преземе комплетни улоги – дури и кај високообразовани професионалци. Според истражувања:

• 43% од задачите на писатели и преведувачи веќе се автоматизирани
• 26% од програмерските задачи
• 25% од ПР и маркетинг активности
• 15% од работата на графички дизајнери
• 11% кај правници и административни асистенти

Ова покажува дека AI навлегува и во професии што порано се сметаа за безбедни.

Работници под стрес: стравот е реален

Голем дел од работниците чувствуваат несигурност. Во Сингапур, 53.5% од професионалците се загрижени за своето работно место поради AI. Слично е и во САД, со 52% загрижени работници.

AI веќе ја менува динамиката на работното место, а многумина се прашуваат: „Ќе останам ли релевантен?“ Одговорот зависи од тоа колку брзо и успешно ќе се прилагодат.

Ќе бидеме ли сите заменети?

Не. Професор Тезеира го објаснува тоа преку концептот на „замена vs дополнување“. Улоги каде AI може да направи речиси сè се под голем ризик. Но таму каде што човечките способности – како емпатија, креативност и комуникација – се суштински, AI ќе биде само поддршка, а не замена.

Најбараните вештини на иднината

AI отвора нови можности, но само за оние кои ги поседуваат релевантните вештини. Според Светскиот економски форум, до 2030 година:

• Ќе се создадат 11 милиони нови работни места
• Но ќе се изгубат околу 9 милиони

Најбараните улоги ќе вклучуваат:
• Специјалисти за големи податоци
• Инженери за вештачка интелигенција
• Финтек експерти
• Стручњаци за машинско учење

Постои ли решение? Да – преквалификација и усовршување

Клучната стратегија е постојано учење и адаптација. Освен технички знаења, голем фокус треба да се стави и на меки вештини – критичко размислување, креативност, комуникација и емоционална интелигенција. Тоа се вештини кои AI сè уште не може целосно да ги имитира.

Дополнително, хоризонтални кариерни промени и градење личен бренд (портфолио, јавни проекти) се важни алатки за опстанок и напредок.

Компаниите и државата имаат своја улога

Не може целата одговорност да се стави само на поединците. Компаниите мора да понудат обуки, а државите да инвестираат во системи за доживотно учење. Во Сингапур, преку програмата SkillsFuture, владата веќе инвестира во преквалификација и поддршка за кариерни промени.

Сепак, 63% од вработените таму не добиле никаква обука за работа со AI – што покажува колку простор има за подобрување.

AI е тука – и иднината припаѓа на подготвените

Четвртата индустриска револуција е во полн ек. AI е нејзиниот двигател. Прашањето не е дали ќе дојде до промени – туку кој ќе биде подготвен. Постојано учење, адаптација и отвореност кон нови улоги се клучот. Оние кои ќе се движат заедно со технологијата, а не против неа, ќе имаат предност на новиот пазар на труд.