Најстарите китови на планетата се постари од Моби Дик – и имаат харпуни како доказ

Веројатно сте запознаени со книжевниот класик Моби Дик. Но, ако не сте, еве накратко: Моби Дик е огромен албино кит од видот сперматозоиден кит.

Постои еден човек по име капетан Ахаб, кој мрази китови – особено овој – и буквално полудува во својата опсесија да го улови и убие. На крајот, сè тргнува наопаку, сите умираат незадоволни од својот мизерен живот.

Технички гледано, нараторoт Ишмаел преживува. Така што, всушност, има среќен крај. (Па, донекаде.)

Во основа, ова е легендарен роман за одмазда и опсесија, објавен во 1851 година – и е многу, многу долг. Полн е со прекрасни пасажи, симболика и длабоки теми што го направија задолжително четиво во книжевниот канон.

Но, исто така, има неверојатно многу детали за трговијата со китови. Бидејќи, да, ова е напишано во време кога ловењето китови беше сосема нормално.

Китови постари од Моби Дик

Илустрација од раното издание на Моби-Дик

Пред да сфатиме колку е лошо да се истребува цела една врста, луѓето убиваа повеќе од 50.000 китови годишно за масло, месо и китова коска. Дури во 1946 година, Меѓународната комисија за лов на китови рече: „Чекајте малку, луѓе. Останаа само неколку од овие величествени суштества, можеби треба да престанеме?“

И покрај тоа, некои држави продолжија со комерцијален лов сè до 1986 година.

Но, по некое чудо, сè уште има китови кои се родиле пред да биде објавен Моби Дик – и сè уште се живи!

Како го знаеме тоа? Па, не можеме баш да прашаме кит: „Извини, колку години имаш?“ (И онака е непристојно прашање – безобразно, нели?)

Но, благодарение на соработката меѓу научниците и традиционалните ловци Инупиати (кои ловат само за преживување), откриено е дека некои гренландски китови (познати како bowhead whales) имаат харпуни стари над 170 години заглавени во нивните тела.

Освен тоа, со анализа на амино киселините во нивните очи, научниците утврдиле дека најмалку три од овие китови живееле пред 1850 година.

Да, не се сперматозоидни китови како Моби Дик (и не, не се албино), но сепак – колку неверојатно е тоа?

Китови преживеале векови, но сè уште се во опасност

Иако гренландските китови преживеале масовно истребување, денес повторно се соочуваат со нови закани.

Наместо со ловци како капетан Ахаб, сега проблемот доаѓа од индустријата – особено од нафтените компании како Shell и BP, кои планираат дупчење во Арктикот и Големиот Австралиски Залив.

Ако по некое чудо не истурат милиони литри сурова нафта во океанот, самото дупчење е доволно да убие милиони морски животни. А ако не ги убие, звучните експлозии што се користат за истражување ќе им ги уништат тапанчињата – или полошо.

Освен тоа, оваа индустријализација им ги нарушува миграционите патишта – што не само што ги загрозува китовите, туку и луѓето кои зависат од нив, како и целиот морски екосистем.