Најстрашните и најдлабоките „дупки“ на планетата што изгледаат како портали кон друг свет

Нашата планета е дом на огромни понори, рудници и каменоломи кои се длабоки со километри. Некои се природни, други се создадени од човекот, но сите тие ја воодушевуваат имагинацијата: овие џиновски „дупки“ изгледаат како влезови во друг свет. Тие нè потсетуваат колку мистерии Земјата сè уште крие од нас. Истражувачите составија список на најголемите, најдлабоките и најстрашните од овие објекти – од природни раседи до бездни создадени од човекот.

1. Гасен кратер Дарваза (Туркменистан)

Оваа огнена бездна не е наречена „Портите на пеколот“ залудно: повеќе од 50 години, кратерот, со дијаметар од 60 метри, гори во пустината како џиновски факел. Сè започна во 1971 година, кога геолозите дупчеа бунар и ја срушија почвата во подземна празнина.
За да се спречи истекувањето на метан, гасот беше запален, со надеж дека пламенот ќе изгасне за неколку недели. Но, огнот сè уште гори, осветлувајќи ја ноќта со крваво-портокалова светлина. Властите на Туркменистан се обидуваат да најдат начин да го „затворат“ кратерот, но засега без успех – се чини дека Земјата одлучила да го остави својот морничав прозорец во длабочините овде.

2. Голема дупка (Јужна Африка)

Најдлабокиот вештачки каменолом за дијаманти наликува на џиновски бунар ископан рачно. Од 1866 до 1914 година, тука биле ископани 14,5 милиони карати скапоцени камења, вклучувајќи легендарни дијаманти. Кога резервите се потрошиле, шахтата длабока 240 метри била напуштена. Денес, таа е делумно пополнета, а нејзиното дно е исполнето со матна зелена вода. Одејќи по работ, тешко е да се поверува дека оваа „дупка“ е создадена без багери – само мотики, лопати и човечки труд.

3. Кањонот Бингам (САД)

Рудникот за бакар и злато во Јута е импресивен по размер: длабок 1,2 км и широк 4 км. Ова е џиновска „скалеста“ инка, каде што тони карпи се минирале секојдневно за да се извлечат метали.
Сега кањонот стана споменик на индустриската ера – неговите спирални тераси се видливи дури и од вселената. Интересно е што машините сè уште работат на дното, но главното извлекување веќе престана: човекот им отстапи место на туристите кои доаѓаат да ја видат „раната“ на планетата.

4. Езерото Морнинг Глори (САД)

Овој жив топол извор во паркот Јелоустоун наликува на уметничка палета. Неговата вода блеска со сите бои на виножитото благодарение на бактериите што живеат во топлите води.
Во мирни периоди, езерото наликува на огледало, но за време на земјотреси се претвора во гејзер, исфрлајќи врела вода на површината. На работ на водата можете да видите ленти од жолти, зелени, па дури и црвени нијанси – ова е дело на микроорганизми кои преживуваат во екстремни услови.

5. Голема сина дупка (Белизе)

Совршено кружната дупка во океанот покрај брегот на Белизе е потоната пештера. Нејзината дијаметар е 300 метри и достигнува длабочина од 124 метри. Пред илјадници години, кога нивото на морето било пониско, тука имало сува варовничка пештера.
Откако глечерите се стопиле, куполата се урнала, создавајќи подводна инка. Жак-Ив Кусто му донесе слава на ова место, вклучувајќи го на листата на најдобри места за нуркање.

6. Рудник за дијаманти Дијавик (Канада)

Две џиновски дијамантски јами на канадски остров изгледаат како дупки во водата, иако всушност се ископани на суво. Секоја е длабока 250 метри. Од 2011 година, дијамантите се ископуваат тука од четири кимберлитни цевки. Бидејќи јамите го зафаќаат речиси целиот остров, одозгора создаваат илузија дека се наоѓаат точно во езерото.

7. Кимберлитна цевка Мир (Русија)

Џиновски дијамантски каменолом во Јакутија, длабок 525 метри и широк 1,2 км, е еден од најголемите во светот. До 2001 година, скапоцените камења тука се ваделе со метод на отворен коп, но работата била запрена поради ризик од уривање. Сега има платформа за набљудување на работ на Мир, а дијамантите се вадат со подземен метод.

8. Змејска дупка (Кина)

Оваа подводна бездна во Јужното Кинеско Море се нарекува „Сина дупка Јонгл“ или „Око на морето“. Длабочината на инката надминува 300 метри, што ја прави најдлабока меѓу слични објекти.
Се наоѓа во близина на островите Парасел и, според една верзија, се појавила во исто време со нивното формирање. Локалните рибари веруваат дека тука живеат духови, а научниците сè уште се расправаат за точните причини за нејзиното појавување. Истражувањата продолжуваат, но засега „Змејовата дупка“ останува мистерија што привлекува нуркачи и океанографи.

9. Каменоломот Удачни (Русија)

Дијамантскиот гигант во Јакутија, отворен во 1955 година, сè уште воодушевува со својата скала. Ширината на каменоломот достигнува 2 км, а длабочината е 640 метри (но целта на дизајнот сè уште не е постигната).
Доколку работата се заврши според планот, Удачни ќе стане најдлабокиот каменолом во Русија. Во моментов, неговите скалести тераси личат на џиновска спирала што влегува во утробата на Земјата. Интересно е што дното на каменолом се стеснува на 600 метри, создавајќи ефект на камен бунар.

10. Супердлабока дупнатина Кола (Русија)

Рекордно-срушената дупка на полуостровот Кола е длабока 12 км – подлабоко од Маријанскиот ров! Била дупчена 20 години за да се проучува земјината кора, но проектот бил затворен во 1990-тите поради технички тешкотии и недостаток на средства.
Научниците успеале да откријат неочекувани работи: на длабочина од 3 км пронашле микроорганизми, а на 12 км карпи кои не требало да бидат таму. Денес, дупката е на нафталин, но нејзиното наследство ни помага подобро да разбереме што се крие под нашите нозе.